Friday, March 30, 2012

Arangkada of Leo Lastimosa for April 1, 2012

Mea culpa


Ning pagsugod sa Semana Santa, maayo tingaling mangumpisal ang mga sakop sa media sa tanang kalapasan nga ilang nahimo.  Apil na ko.  Wa koy tinguha pagpabug-at pag-ayo sa kalbaryo sa media pinaagi sa pag-utingkay sa tanang nangaging kalapasan.  Tuguting motutok lang ko sa agresibong media coverage sa mga tinun-an nga gidid-an nga makapaso sa ilang gradwasyon tungod sa mga hulagway nga ilang gi-post sa usa ka social media network.
Ang balaod nga nanalipod sa katungod sa kabataan nagmando man sa mga sakop sa media sa pagtago sa ilang ngan, pagpatigbabaw sa ilang privacy, sa di paglawog nila sa kauwawan ug sa di pagpasamot sa pait nilang kasinatian.

-o0o-

Pipila ka mga sakop sa media nitago tuod sa mga ngan sa lima ka babayeng mga tinun-an nga gidid-an pagpaso sa ilan gradwasyon apan nasipyat sa paghingan sa ilang mga ginikanan.  Ang paghingan sa mga ginikanan nga nipasaka og kaso sa korte sama rang pagbisto sa mga ngan sa mga tinun-an.
Mga sakop sa broadcast media wa tuod mohingan sa mga ginikanan nga nikiha apan nasipyat sa pagpakita sa mga dokumento sa kasong ilang gipasaka sa korte batok sa eskuylahan.  Abtik og mata nga mga tumatan-aw sa telebisyon nakabasa sa mga ngan sa mga kihante ug busa nakaila na sa mga apelyido sa pipila ka tinun-an.

-o0o-

Naigking ko pagkabasa sa awhag sa pipila ka posts sa Facebook ug Twitter nga nihagit sa mga sakop sa media sa pagpakita sa mga hulagway sa mga tinun-an nga nakapa-eskandalo sa mga tagduma sa eskuylahan.  Nipasabot sila nga makatabang ni nila sa paghukom sa kamakiangayon sa silot nga gipahamtang batok sa mga tinun-an.
Maayo na lang nga way sakop sa media nga nikubit.  May kaila ko nga may kopya sa mga hulagway.  Diriyot ko matental pagpa-email og kopya.  Apan nakumbinser kong makalapas ko sa katungod sa mga tinun-an, bisan kon igo lang nanguryuso ug wa magplano pagpublikar sa mga hulagway.

-o0o-

Tuguting ikumpisal ang akong kalibog:  Nakalapas ba sa katungod sa mga tinun-an ang paghingan sa media sa ilang eskuylahan?  Mas makiangayon ba unta alang nila kon igo lang nitaho ang media nga mga tinun-an sila sa usa ka pribadong eskuylahan?
Pait nang daan ang giagian sa mga tinun-an sa wa pa mabutyag sa publiko ang kontrobersiya pinaagi sa kaso nga gipasaka sa pipila ka mga ginikanan.  Hinaot nga ang pag-cover sa media sa kaso nakatabang pagpatin-aw sa mga panghitabo ug wa makapasamot lang sa kauwaw sa mga tinun-an.  Nga mao ang tinuod nga mga biktima.

Hinaot ang mosunod nga mga lakang sa mga ginikanan, sa eskuylahan ug sa media pulos itumong sa pagpasabot ug paghaw-as sa mga tinun-an gikan sa laksot nilang kasinatian.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for March 31, 2012

        Tabang ni Mike Dilla


    Daghang nagpakisusi unsaon nila pagtabang si Mike Dilla.  Ang usa sa upat ka valedictorians sa Abellana National School (ANS) nga atong nahisgutan dinhi gahapon.  Natandog sila sa iyang sugilanon.  Ug nadasig sa pagtabang niya, bisan sa grabeng kakabos, pagsuway pagtuman sa dugay nang pangandoy sa 80 anyos na niyang amahan nga mag-doktor.
    Wa pa mi magkasulti si Dilla ug iyang mga ginikanan human sa gradwasyon sa ANS niadtong Miyerkules.  Apan nakaseguro ko nga ilang hangpon ang gitanyag nga dugang mga hinabang.  Nahibaw-an nako gikan sa prinsipal sa ANS, Ernesto Jacel, nga ang P100,000 nga scholarship fund gikan sa Dona Modesta Singson-Gaisano Foundation igo ra alang sa unang duha ka tuig sa kolehiyo.

-o0o-

    Nipasabot si Jacel nga sud na sa kapin sa duha ka dekada ang kauyonan tali sa ANS ug sa foundation nga ang hinabang di ihurot og hatag ngadto sa mo-qualify nga scholars, sama nilang Dilla ug sa mga nag-una niya.  Kini aron kalikayan ang tentasyon nga maggasto ang kuwarta alang sa laing katuyoan.
    Ubos sa kauyonan, ang cashier sa ANS maoy moduma sa P100,000.  I-anam-anam paghatag ngadto ni Dilla agad sa gastohan sa matrikula ug ubang mga panginahanglan sa iyang kuhaon nga kurso nga Bachelor of Science in Biology sa Cebu Normal University (CNU).

-o0o-

    Wa pang kahibawo si Dilla kinsay mosawo sa iyang gastohan kon mahurot nang hinabang.  Apan wa siya motalaw.  Ug di kadudahan ang iyang katakos sa paglahutay.  Ni makalalis sa hugot niyang determinasyon sa paglampos.

Ang pagpanghawod sa iyang klase bisan nagtuon sa iyang mga leksiyon ubos sa poste kay way suga ang ilang barungbarong, nga naglutaw sa dagat sa ngilit sa Barangay Ermita sa Dakbayan sa Sugbo, maoy labing lig-on nga ebidensiya nga way makababag tali ni Dilla ug sa iyang damgo.

Wa pa mi magkasulti si Jacel.  Kon mahimo bang ipaagi lang gihapon sa naumol nang sistema sa ANS ang dugang hinabang nga gisaad alang ni Dilla.

-o0o-

    Ato hinuon ning klaruhon.  Di si Dilla ray tinun-an nga tabanganan.  Nakaseguro kong daghan pang Mike Dilla nga mo-eskuyla gyod bisan sa daghang kakulian.  Mahimong pipila nila naa sa imong kaugalingong tugkaran.  Kinahanglan lang susihon ug paminawon ang ilang sugilanon.
    Bisan molampos na sa BS Biology, si Dilla kinahanglan pang mo-enrol sa College of Medicine.  Layo pa ang kahingpitan sa iyang pakigbisog.  Dako pa ang dugang hinabang nga iyang gikinahanglan.  Apan di maglisod si Dilla ug ubang mga tinun-an nga sama niya pagbarug sa ilang kaugalingong mga tiil.  Uban ang kasayuran nga di magmakuli ang katilingban sa pagtabang nila.
    Mas tam-is gyod untang bunga sa kasinatian ni Dilla kon wa nay mga bata nga mahikawan sa batakan nilang mga panginahanglan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com