Saturday, March 21, 2009

Arangkada of Leo Lastimosa for March 23, 2009

              KONSABO SA KOREYO

 

            Nahasol nang daan ang depositors pagtak-op sa mga bangko sa Legacy Group.  Salamat sa pagpabaya sa kagamhanan.  Samtang si Celso delos Angeles ang angayng han-okan sa labing maidlot nga pagtulisok, di makapanghunaw ang mga buhatan sa kagamhanan nga gitahasan sa pagpanalipod sa katawhan gikan sa bisan unsang pangilad ug pahimus sa mga bangko.

            Tulo ka buwan nang nahikawan ang depositors sa kuwarta nga ilang hinagoan.  Karong nagsugod nag pamayad ang PDIC, di na sila angayng paantuson pag dugay.  Ang natanggong nga kuwarta hagbay ra nilang gikinahanglan.  Labaw sa tanan, di na sila angayng ilawog na sab sa wa kinahanglang mga risgo nga mapilde na sab.

-o0o-

            Nga maoy mahitabo kon hinayunon sa PDIC ang paugat nga ipada pinaagi sa koreyo ang mga tseke pagbayad sa lehitimong mga deposito.  Ang panagang sa PDIC nga ang mga tseke pinaagi sa koreyo maoy labing sayon nga paagi sa pagbayad sa depositors sa Legacy banks labihan kataphaw kon itandi sa mosunod nga duha ka pait nga kamatuoran sa atong buhatan sa pahatanan (post office):

·        Labihang langaya, nga may mga higayon nga ang suwat mahitungod sa kamatayon sa usa ka kapamilya nadawat liwas na sa hubkas; ug

·        Labihang sayona rang kawaton, nga ang mga kukhan sa post office di na gani magtagad pag-abli sa suwat pinaagi sa hinungaw sa takuri (aron di mabantayan nga gihilabtan) kon dili modayon na lag gisi sa sobre ug taptapan lang dayon og scotch tape uban ang suwat nga abli nang daan ang suwat dihang nadawat.

-o0o-

            Ang kadako sa buslot sa koreyo niadto rang namatikdan, bisan sa wa pa mauso ang text messaging, nga ang mga nagtukod sa PDIC wa moapil sa koreyo isip paagi pagbayad sa depositors.  Palihug basaha ang Section 14 sa Republic Act 3951 nga mao ang PDIC Charter:

"Whenever an insured bank shall have been closed by the Monetary Board pursuant to Section 30 of R.A. 7653, payment of the insured deposits on such closed bank shall be made by the Corporation as soon as possible either (1) by cash or (2) by making available to each depositor a transferred deposit in another insured bank in an amount equal to insured deposit of such depositor."

-o0o-

            Ang mga depositong P5,000 paubos gibayran sa PDIC og cash.  Ang mga ubos sa P100,000 gi-tseke.  Nganong gilisudlisod mang mas dakog pilde?  Maka-garantiya bang PDIC nga di malangay ni hilabtan ang mga tseke sa koreyo?

            Kon malangay, bayran ba sa PDIC ang kahasol sa pag-atang-atang sa depositors, o sa pagpalab-as sa tseke sa PDIC sa kaulohan kon mohupas na human sa 90 ka adlaw?  Kon kawaton, magpapriso bang kadagkoan sa PDIC sa ilang pakigkonsabo sa mga kiriwan sa koreyo?  [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for March 22, 2009

              PAGLUBA SA "KINI"

 

            Si Mayor Tomas Osmena niingon nga nahimangod kini ni Bise Mayor Michael Rama.  Sa iyang bahin, si Rama nagpatara kini sa mga pagsaway ni Osmena.  Mga konsehal sa Dakbayan sa Sugbo nabalaka kini sa away.  Naglaom kini nga mahusay nang away sa di pa mobalik si Osmena sa US.  Nahadlok kining mabuak ang BOPK kon di magkasulti si Osmena ug Rama sa wa niini pagsinabtanay.

            Sayop ang tanang nasuwat sa ibabaw.  Di lang tungod kay sa inyong pagbasa ini mahimong nagkauli na silang Osmena ug Rama.  Sa akong pagsuwat ini, may gipahimo si Osmena kang Rama batok ni Gobernador Gwen Garcia.  Tataw ang tumong:  Pagsukod hain kapusta si Rama.

-o0o-

            Sayop ang unang mga laray sa ibabaw tungod sa pagpanamastamas ug pagluba sa "kini."  Nga kasagaran gamiton pagpasabot og usa ka butang.  Di angayng gamiton pagpasabot og masuk-anong mayor.  O naapiki nga bise mayor.  O sa mga konsehal nga, sama sa naandan, di makabarug sa ilang tiil.

            Ang mosunod mao ang tukmang mga laray nga wa na makatamay sa "kini:"  Si Mayor Tomas Osmena niingon nga nahimangod siya ni Bise Mayor Michael Rama.  Sa iyang bahin, si Rama nagpatara sa mga pagsaway ni Osmena.  Mga konsehal sa Dakbayan sa Sugbo nabalaka sa away.  Naglaom sila nga mahusay nang away sa di pa mobalik si Osmena sa US.  Nahadlok silang mabuak ang BOPK kon di magkasulti si Osmena ug Rama sa wa nila pagsinabtanay.

-o0o-

            Kasagarang sayop nga paggamit sa "kini" nanukad sa pagpabaya, o kakuwang gyod sa katakos, paghimo og yanong laray (nga kon wa pa kang kabantay maoy akong mapangahason nga hubad sa "sentence").  Ang mga nag-amung-among sa "kini" nigamit ini bisan nisapaw na sa subject nga gipasabot.

            Pananglitan, sa laray nga "…si Rama nagpatara kini sa mga pagsaway ni Osmena," naa na si Rama apan gisapawan pa gyod og "kini."  Taphaw ba gyod diay si Rama nga kinahanglang dasonan og "kini" ang iyang ngan sa samang laray aron pagpapas sa bisan unsang pagduda kinsay nagpatara?

-o0o-

            Hinaot way manuyo sa akong pagpangahas pagbarug alang sa tukmang paggamit sa "kini."  Usa ni ka "panghulip" (o gitawag sa mga Bisayista nga "pulingalan") aron nga di magbalikbalik pagsulti o pagsuwat sa gipasabot.  Di ni "panapaw," ni "pamuol" (nga maoy mosangpot kon ipunon si "Rama" ug "kini" nga nagpasabot ra sang Rama sa usa lang ka laray).  Labaw nang di "paugat" (nga maoy mahitabo kon padayunon pagpanamastamas ang "kini" bisan human ning mahigalaong pahinumdom).

            Ang politika mahimong hulipan og "kini."  Ang politiko mas maayong hulipan og "siya."  Kon duha ka politiko, nagkaaway man o nagkasabot, "sila."  Labaw nang mga konsehal.  Bahala na kon wa silay kalainan sa tamlaanan (rubberstamp).  Nga maoy angayang hulipan og "kini."  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com