Friday, August 03, 2007

Arangkada for August 5, 2007

          SULPA

 

          Sayop ang nagtuo nga ang isla sa Sulpa maoy kinaham nga kaligoan sa lokal ug langyawng mga turista tungod sa iyang katahom.  Di matahom ang Sulpa.  Gawas nga bantang gikan sa isla ang silingang mas dagkong mga isla sa Olango, Opon ug Hilutongan, ang Sulpa mismo daginuton kaayo og bas nga baybayon, labihan nang hugawa ug inanay nang naupaw.

Ang labing madanihon sa Sulpa mao nga, lahi sa ubang mga isla sa Sugbo, makaligo ka nga libre.  Gawas lang sa usa ka bahin nga giangkon sa usa ka pamilya nga magpabayad sa ilang nipis nga baybayon, pipila ka barungbarong ug mga lamesa.  Ang mga mangaligo patuyang lang sab og panlabay sa ilang mga plastik ug linatang mga biya.  Samtang ang mga mangingisda way pupanaganang namutol sa gagmayng mga punoan sa kahoy aron himuong sugnod, human abunohi ang isla sa tawhanon nilang hugaw.

-o0o-

          Sa wa pa madakpi ang upat ka Japanese nationals nga nagbinastos sa Sulpa sa niaging semana, mas daghan nang langyawng mga turista ang nigamit sa isla alang sa paghimo sa mas daylang ug mas linuog nga pelikula nga gisalmotan sa mas daghan ug mas batan-on nga hubo nga mga artista.  Wa mabadlong ang nangaging kalapasan mahimong tungod sa paglingiw sa kapolisan, o pagpasuburno sa mga langyaw, o naabtikan lang.

          Apan bisan sa wa pang hubuhubo sa mga langyaw, nag-una ang mas bangis nga krimen----pagpanamastamas sa Sulpa.  Bugti sa iyang pagkahimong dangpanan sa lapoy ug gutom nga mga mangingisda, o sa mga biktima sa kalit nga mga unos ug mga bagyo, o sa mga mangaligoay nga gustong magpasalipod sa dagkong bawod sa tungatunga sa Mactan ug Olango, ang Sulpa ilang gihimulbolan, gihugaw-hugawan ug gidaoban.

          Nahisgutan rong Sulpa kay na-eskandalo man.  Apan sa mosunod nga mga adlaw makalimtan ra usab.  Samtang padayong gipasagdan nga nitidlom sa iyang tino nga kaalaotan.

-o0o-

          Si Lapulapu City Vice Mayor Mario Amores nipahibawo sa DYAB Abante Bisaya nga iyang susihon ang tinuorayng kahimtang sa Sulpa:  Giunsa man ni pagpanag-iya sa usa ka pribadong pamilya nga mao roy nagpatuyang pagpanguwarta sa isla?  Gipalit ba o giabangan gikan sa kagamhanan?

          Di sab kaha makiangayon nga sublion ang pagtugot sa nagkalainlaing buhatan sa kagamhanan sa mas dakong eskandalo:  Ang mga Sugbuanon----sama sa ubang lokal ug langyawng mga turista----di nang kadunggo, bisan katunob na lang unta, sa uban pang mga isla sa palibot sa Mactan nga di motakilid una aron pagbayad.

          Kanus-a pa man intawon makaamgo sa panginahanglan, ug makaangkon og kaisog ang atong kagamhanan, pag-uli ngadto sa mga Sugbuanon sa adunahang mga gasa sa kinaiyahan, sama sa Sulpa ug ubang mga isla ug sa lapad, matahom apan tinak-opan ug pabayran na karon nga kabaybayonan sa Mactan?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for August 4, 2007

       CORDOVA:  ASA KA?

 

       Ang labing madanihong kapilian alang ni Mayor Adelino Sitoy sa Cordova, karong nisiwil na sila sa ikaunom nga distrito human nahimong highly urbanized city ang Lapulapu, mao ang pagkahimong kabahin sa tukuron nga ikatulong distrito sa Dakbayan sa Sugbo.  Gawas sa kaikag nilang Cebu City Mayor Tomas Osmena ug kaubanan pagdawat sa Cordova ug pagsaad nag way kinutobang hinabang, apil nang Kaoshiung buses ug duha ka ektarya nga luna sa South Reclamation Project (SRP), bugnaw si Sitoy sa laing duha ka kapilian:

·         Ang sugyot ni Kongresista Nerissa Soon-Ruiz nga mamahimo silang barangay sa Opon; ug

·         Ang sugyot ni Provincial Board Member Victor Maambong nga magpabilin ang Cordova sa ikaunom nga distrito uban sa isla sa Olango (nga himuon nang lungsod) ug Consolacion (ang Mandaue ug Lapulapu mamahimo nang ikapito ug ikawalong mga distrito sa lalawigan).

-o0o-

        Atol sa Kapamilya Media Forum sa DYAB Abante Bisaya ug Sky Cable matag Biyernes sa buntag sa SM City Entertainment Plaza, si Sitoy igo lang nipahiyom sa sungog nga mas ganahan siyang mag-kongresista sa ikatulong distrito sa Dakbayan sa Sugbo kay sa magpabiling mayor sa Cordova ubos sa sugyot ni Maambong o barangay kapitan na lang ubos sa sugyot ni Ruiz.

        Apan nipasabot si Sitoy nga samtang mas suod sila sa Opon isip kabahin sa isla sa Mactan sa panahon pang Lapulapu, di maglisod ang iyang mga molupyo pagpasakop sa Dakbayan sa Sugbo:

·         Dakong bahin sa kuha sa ilang mga mangingisda gitumod ngadto sa Carbon sa mga molupyo nga mangadlawon pagtabok sa 500 metros rang dagat nga nag-uwang sa lungsod ug dakbayan; ug

·         Kon mahinayon ang plano ni Gobernador Erico Aumentado sa Bohol pagtukod og taytayan ngadto sa Cordova, mas haom nga ang trapiko idiretso sa Dakbayan sa Sugbo kay sa mabara sa naghuot nang daan nga mga sakyanan sa Opon ug Mandaue.

-o0o-

        Laing dinapit sa media forum, si Cebu City Planning and Development Officer Nigel Paul Villarete, kinsa nagtuon sa kahigayonan sa panag-ipon niadto pang 1997, nitataw nga ang kaayuhan sa Cordova ug dakbayan mas dako kay sa yanong panaghugpong sa ilang katigayonan:

·         Ang Cordova may lapyo nga kabaybayonan, katunggan ug lapad nga bakanteng mga luna nga wa sa dakbayan; ug

·         Ang internal revenue allotment (IRA) moburot pag-ayo kon ipunon nang ilang kita, luna ug populasyon.

-o0o-

        Si Sitoy naneguro sang di maalkanse ang Cordova kon mahinayon ang panag-ipon:

·         Nangutana na siyang Villarete kon gawas sa Pasil, Ermita, Sto. Nino ug San Roque, makuha ba sab niyang reclamation area nga nahimutangan sa SM City; ug

·         Wa siya mahadlok nga moapil nang Cordova og bayad sa dakong utang sa SRP kay alang niya mao ni yawe sa mas malambuong ugma sa Sugbo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com