Tuesday, July 31, 2007

Arangkada for August 1, 2007

       SINDIKATO SA LIMOS?

 

       Tinuod bang may sindikato nga nagpahimus sa mga makililimos sa Sugbo?   Tinuod bang may lampingasan nga mga tawo nga maoy nagpakatap sa mga makililimos sa kadalanan ug maoy nikuha sa labing dakong bahin sa inadlaw nilang linimsan?

       Si Dr. Rene Obra, pangu sa Psychiatric Ward sa Vicente Sotto Memorial Medical Center ug sakop sa Cebu City Anti-Mendicancy Board, nakadawat og kasayuran nga may sakyanan nga mohatod sa mga makililimos duol sa Redemptorist Church ug ubang mga simbahan sa alas-5:30 sa kadlawon ug samang sakyanan maoy mokuha nila matag hapon.   Nahibaw-an sang Obra nga ang mga makililimos naa magpuyo duol sa Eversly Childs Sanitarium sa Jagobiao, Mandaue City.

-o0o-

       Samang kasayuran ang nahipos ni SPO1 Bill Felisan Jr., ang kanhi makililimos nga mao na karoy nagduma sa Community Scouts Rehabilitation Center.   Apan dihang ilang gisusi, kusganong nihimakak ang mga makililimos nga sindikato ang nagpakatap nila.  Matod ni Felisan igo lang nagtamputampo ang mga makililimos aron nga dunay sakyanan nga makahatod-kuha nila ug nga duna silay bay nga kapuy-an.

       Nga mao say kahimtang sa ubang mga makililimos nga napagngan og kahayag.   Matod ni Isabelita Ganub, tagduma sa Cebu City Anti-Mendicancy Task Force, kabahin sa kita sa mga makililimos isuhol sa mga moagak nila pagtabuktabok sa kadalanan.  Bisan si Atty. Rodolfo Golez, ang Cebu City legal officer, nitataw nga wa silay nahipos nga ebidensiya nga may sindikato sa mga makililimos dinhi sa Sugbo.

-o0o-

       Pormal nga ilusad karong adlawa ang tibuok buwan nga pagtimaan sa Anti-Mendicancy Month karong Agusto.   Nanghinaot si Obra nga magmalampuson na gyod sila pagbadlong sa pagpakilimos.  Nasubo si Obra nga sa nangaging katuigan kutob ra sila sa "advocacy" apan wa gyong katarung pagpatuman sa kampanya.

       Ang labing dakong babag mao ang pagtuo sa kinabag-an nga ang kampanya batok sa pakilimos maoy kampanya batok sa kamanggiluy-on.   Lisod pasabton ang katawhan nganong silotan ang labing kabos nga mga sakop sa katilingban ug ang mga tawo nga igo lang naluoy sa mga naangayo nila og tabang.

-o0o-

       Matod ni Felisan silang mga sakop sa kapolisan di hingpit nga makapatuman sa balaod kay tuphon gyod sila sa kaluoy sa mga makililimos.   Samtang si Golez niangkon nga ang prosecutors ug mga maghuhukom utro sang dag-on sa simpatiya alang sa naglago ug nangalisbo nga mga dinakpan ug mga sinumbong.

       Maong nahukman nga hingusgan ang pag-edukar sa katawhan nga di angayng magpadayon paglimos kay gawas nga mameligro ang mga makililimos sa kadalanan magpadayon pa gyong di makitawhanon nilang kahimtang.   Ug tinud-on nag dakop ang mga molimos.

       Apan si Judie Ybanez, representante ni Konsehal Bebot Abellanosa atol sa Kulokabildo.Com sa DYAB Abante Bisaya matag Lunes sa Ayala Center, nipasabot nga di mapapas ang pagpakilimos hangtod nga di mahaw-as ang kinabag-an sa katawhan gikan sa katimawa.  [30]   leo_lastimosa@abs-cbn.com

Monday, July 30, 2007

Arangkada for July 31, 2007

       CRIS UG SONNY

 

       Di katugot si Cris Saavedra nga makabuylo ang kampanya sa Triton Communications Corp. pagpanalipod atubangan sa media sa transaksiyon pagsuplay sa surveillance cameras sa 12 th Asean Summit.  Nitambong siya sa Arangkada sa DYAB Abante Bisaya gahapon, duha ka adlaw sa di pa ang gitakdang panag-abot nilang Triton Managing Director Sonny Tacardon karong Miyerkules.

       Nisugyot ko nga gahapon unta sila mag-abot apan nihangyo si Tacardon nga Miyerkules pa siya mabalik sa Sugbo.   Si Saavedra nag-inusara pagpasabot sa iyang bahin, lahi sa Triton nga nagkontrata og PR agency paghikay sa interviews ug paghatag og giveaways sa media (wa ko modawat sa dakong putos nga ilang gihatag).

-o0o-

       Kon mahinayon, mao ni ang preview sa panag-atubang nilang Tacardon ug Saavedra karong Miyerkules sa buntag:

·         Tacardon:  Ang Bids and Awards Committee (BAC) sa DPWH 7 nga gipangulohan sa suspendidong assistant regional director Marlina Alvizo nitambag sa mga kontraktor pagkalimot nga may logo sa Motorola ang terms of reference (TOR) nga gisumiter sa Communications and Electronics Service (Commel) sa PNP atol sa subasta niadtong Oktubre sa niaging tuig;

·         Saavedra:  Bisan papason pang logo sa Motorola, ang mga detalye sa TOR nagpabiling iya sa Motorola, nga klarong kalapasan sa Government Procurement Act;

-o0o-

·         Tacardon:  Na-disqualify tuod ang Triton sa unang hugna sa subasta apan tungod ra ni sa lahi nga hubad sa BAC sa ilang "bond" nga nahusay ra sab dihang ni-apelar sila sa Department of Budget and Management (DBM) human sa subasta ug busa makiangayon lang nga silay gipapuli dihang wa ka-deliver ang kompaniya ni Saavedra kay ila man ang ikaduhang labing ubos nga subasta (P83 milyones batok kang Saavedra nga P79 milyones);

·         Saavedra:  Disqualified na gyod ang Triton kay si kanhi DPWH 7 legal officer Agustinito Hermoso ang nideklarar nga sayop ang ilang "bond" ug busa di na sila mahimong kuhaon pagbalik sa DPWH, naka-deliver man siya o wa sa surveillance cameras sa gitakdang panahon, bisan unsa pay opinyon sa DBM;

-o0o-

·         Tacardon:  Hilas ra si Saavedra nga nikuwestiyon sa ilang teknolohiya ug kahimanan kay ang ilang cameras iya sa Sony ug ang ilang mga radyo ug sistema iya sa Motorola, lahi sa Cebesos ni Saavedra nga wa gani maklaro unsay gigamit nga teknolohiya;

·         Saavedra:  Bilib siya sa Sony ug Motorola apan di haom ang ilang kahimanan sa panginahanglan sa summit, langay ang video images kay kinahanglan pang ipasa-pasa sa mga kamera ("hopping technology") agi sa internet, samtang ang iyang teknolohiya mo-convert sa analogue nga video images ngadto sa radio frequency nga direktang ipasa ngadto sa monitoring center sa kapolisan, way langay, way ungot ug di ma-kengkoy kay di man magsalig sa limitado pang broadband sa internet.   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Saturday, July 28, 2007

Arangkada for July 30, 2007

       UNAY SA LABAW?

 

       Kahibudngan nganong pito ka buwan human nabutyag ang eskandalo sa surveillance cameras sa 12th Asean Summit wa pay imbestigasyon ang kapolisan batok sa ilang mga opisyal nga gilambigit sa pakauwaw.  Ang kalit nga pagbutho ni Sonny Tacardon, managing director sa Triton Communications Corp., pagpanalipod sa transaksiyon igo lang hinuong nakapalig-on sa pagduda nga ang kahiwian nagsugod ug mahimong mapapas ra sab pinaagi sa Communications and Electronics Service (Commel) sa Kampo Crame:

·         Ang Commel maoy naghimo sa kuwestiyonableng terms of reference (TOR) sa kontrata pagsuplay sa cameras; ug

·         Ang Commel say niinsistir, bisan sa pagsupak sa Visayas Ombudsman ug lokal nga kapolisan, nga nakapasar sa TOR ang kontraktor ug busa angayng bayran.

-o0o-

        Si Tacardon nga niduaw sa Arangkada sa DYAB Abante Bisaya niadtong Biyernes sa buntag nitug-an nga dugay na nilang suki ang Commel.  Kay sud na sa daghang katuigan nga naggamit sa ilang kahimanan alang sa mga panginahanglan sa komunikasyon sa Crame.

        Nga maoy katin-awan nga gihanig ni Tacardon sa bugalbugal sa Commel sa ilang gihatag nga TOR sa pagsubasta sa DPWH sa P89 milyones nga kontrata niadtong Oktubre.  Inay maghimo og matinud-anong paghulagway sa kahimanan sa surveillance system sa seguridad sa heads of state nga motambong sa summit, ang Commel igo lang nisumiter sa brochure sa Motorola, wa gani sila magtagad pagpapas sa logo sa kompaniya gikan sa mga pahina.

        Bisan gipasidan-an nga klaro tong kalapasan sa Government Procurement Act nga nagdili sa pagtino sa brands sa mga produktong gisubasta, ang Bids and Awards Committee (BAC) sa DPWH 7, nga gipangulohan sa suspendidong assistant director Marlina Alviso, nipadayon sa subasta.

-o0o-

        Human binuangi ang TOR, ang Commel wa pa mahuman.  Ang ilang tinugyanan sa Sugbo, Chief Inspector Gerry Leopoldo, nagbuutbuot pagpirma sa dokumento pagdawat sa kahimanan sa Triton bisan giklaro ni PRO 7 Director Silverio Alarcio nga ang bugtong makapirma alang sa PNP mao si Senior Supt. Lani-o Nerez.  Ang pirma ni Leopoldo maoy nakapalusot sa P63 milyones nga pasiunang bayad sa Triton.

        Human ikiha si Leopoldo, ang iya na gyong labaw sa Commel sa Crame, Chief Supt. Ireneo Manaois, ang nipirma aron makuha sa Triton ang dugang P15.7 milyones nga bayad.  May sukaranan ang pagduda nga ang Commel, pinaagi nilang Manaois ug Leopoldo, tua kapusta sa pikas.

-o0o-

        Apan kinsa man roy mangahas pag-imbestigar nilang duha?  Nga si PNP Chief Oscar Calderon mao na may gibandera ni Tacardon sa Triton nga nibakwi na sa gahom nilang Alarcio ug Nerez pagdawat sa cameras ug nisugo ni Manaois pagtak-op sa transaksiyon?

        Kon nagsulti sa tinuod ang Triton, may mahimo pa ba silang Alarcio ug Nerez?  Wa na ba lang diay kapuslanan ang maisugon nilang pagsukol sa mga haylo ug hudlat pagpalusot sa nangalisbong transaksiyon?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Friday, July 27, 2007

Arangkada for July 29, 2007

       Chicharon sa China

 

       Sa sunod higayon nga di kang kapugong sa pagkanaog sa sakyanan duol sa rotunda sa bag-ong Dakbayan sa Carcar sa habagatang Sugbo aron pagpalit ug pagpang-it sa kagumkom ug dagko kaayong chicharon, hunong kadiyot.  Tan-awa ang porma sa nagmutukmutok sa tumang kalami nga chicharon nga imong giingkib.  Kon tanos kaayong pagkahiwa ug managsama ang gidak-on sa matag buok sa chicharon sa usa o pipila ka putos nga imong nakompra, nagsud-ong ka sa panit sa baboy gikan sa China.

        Ang nabantog nga chicharon sa Carcar maoy labing uwahing nabiktima sa di na kapugngan nga pagbaha sa pagkaon ug ubang mga produkto gikan sa China.  80% sa chicharon nga gibaligya karon sa Carcar naggikan sa mga baboy nga di gikan sa Barili ug Sibonga kon dili mahimong gikan sa Guangdong ug kasilinganang mga lalawigan sa China, segun ni Erwin Goc-ong, ang pangu sa usa sa labing dakong kooperatiba sa Carbon sa Dakbayan sa Sugbo.

-o0o-

        Si Goc-ong usa sa mga dinapit sa sinemanang Kapamilya Media Forum sa SM City Entertainment Plaza nga gipasiugdahan sa DYAB Abante Bisaya ug Sky Cable nga nag-ulohan, "Made in China:  Luwas Ba?"  Matod ni Goc-ong namalit og mga panit sa baboy gikan sa China ang mga magpapatigayon sa Carcar di tungod kay wa silay bilib sa lokal nga mga baboy.  Kon dili tungod kay wa silay kapilian.  Kuwang nang baboy sa Sugbo ug kasilinganang mga lalawigan alang sa way kinutobang pagsaka sa panginahanglan sa malambuong merkado sa chicharon.

        Sa ato pa, kon mohunong sila og pangompra og baboy gikan sa China tungod sa kalibotanong pagduda sa kaluwas sa mga pagkaon gikan sa komunistang nasud, sa way paghisgot sa kaliboan ug usa ka sakit sa mga hayopan nga ang uban nitakboy na gani sa ilang katawhan, motidlom ang suplay sa chicharon sa Carcar.  Ug kuyaw nga magkapuliki si Mayor Patrick Barcenas pagpanagang sa masuk-anong protesta sa mga suki nga mahikawan sa ilang kinaham nga pagkaon.

-o0o-

        Nipasabot si Goc-ong nga nisangko sila sa China tungod sa paglambo sa kasayuran sa ilang mga produkto.  Nahibaw-an nila nga ang suppliers sa monggos sa Manila igo rang nangompra gikan sa Singapore.  Ug nga ang monggos sa Singapore gikan sa Vietnam, Australia ug, nakatag-an mo, China.  Maong diretso na sila sa tinubdan ug mas dagko na ron ang ilang ginansiya.

        Ang kanihit sa mga lamas ug utanon sa Baguio, Negros ug Manila nakapugos sab nilang Goc-ong pagdangop sa gawas.  Maong ang labing guwapa ug dagkong carrots, ahos ug sibuyas bombay sa Carbon gikan sab sa China.  Di sama kalami ni kahumot sa atong abot, apan mas abunda.  Ug barato.

        Unsa kaluwas ang mga utanon sa China?  Ingon si Goc-ong nga wa silay nakitang inspektor sa kagamhanan nga nasaag sa Carbon sa nangaging daghan nang katuigan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for July 28, 2007

       PRO 7 GILAKTAWAN?

 

       Ug natinuod ang gikahadlokan sa nagpakabana nga Sugbuanong mga magbubuhis.  Silang PRO 7 Director Silverio Alarcio ug PRO 7 Deputy Director Lani-O Nerez nga maisugong nisupak sa pagdawat sa kontrobersiyal nga surveillance cameras nga gitaod alang sa niaging 12th Asean Summit mahimong laktawan na lang sa transaksiyon.  Ang pagdumili nilang Alarcio ug Nerez pagpirma sa acceptance documents sa P83 milyones nga transaksiyon kuyaw diay nga di nang kababag sa pagpagawas sa kinatibuk-ang kantidad ngadto sa kontraktor.

        Kini kon tinuod ang pangangkon ni Sonny Tacardon, managing director sa Triton Communications Corporation, nga maoy nagsuplay sa 42 ka cameras nga gihulagway nilang Alarcio ug Nerez ug sa mga imbestigador sa Visayas Ombudsman nga depektuso.  Sa iyang pagtambong sa Arangkada sa DYAB Abante Bisaya, si Tacardon nibutyag nga si PNP Chief Oscar Calderon nibakwi na sa gahom nga iyang gitugyan ni Alarcio pagdawat sa surveillance cameras isip end user.

-o0o-

        Ang kaligdong ug kaisog nilang Alarcio ug Nerez batok sa posibleng mga panghaylo ug mga panghudlat sa mga nag-apura nga makalusot ang transaksiyon maoy gilaoman ni Crisologo Saavedra, ang nagpabuto ning maong kontrobersiya, nga maoy labing epektibong babag sa iyang gideklarar nga overpriced ug anomalusong proyekto.  Apan bisan sa kusganong pagsupak nilang Alarcio ug Nerez naluwatan nang P78 milyones sa kinatibuk-ang P83 milyones nga gipaningil sa Triton gikan sa DPWH.

        Tungod na ba ni sa pagpanghilabot ni Calderon nga maoy labaw nilang Alarcio ug Nerez?  Gidayeg pag-ayo ni Calderon ang cameras bisan sa nakaplagan sa graft investigators ug sa lokal nga kapolisan nga di maayong kalidad, mo-ungot, morang kenkoy ug ma-blangko usahay nga video images.  Naminaw ba si Calderon nilang Alarcio ug Nerez o may lain nang nagsige og hunghong niya?  Matod ni Tacardon inay silang Alarcio ug Nerez, ang bag-ong gitudlo ni Calderon nga modawat sa cameras lang sa kapolisan mao nang nasudnong hepe sa Communications Electronics (Commel) Section sa Camp Crame.

-o0o-

        Si Saavedra nga nakigsulti ni Tacardon sa DYAB Abante Bisaya nipasidaan nga iyang i-apil pagkiha ang hepe sa Commel sa PNP.  Matod ni Saavedra di mahimong magbuotbuot lang si Calderon pagbakwi sa gahom ni Alarcio nga maoy nisud og MOA uban sa DPWH alang sa proyekto.  Apan si Tacardon nikutlo ni Calderon nga nagkanayon nga siyay naghatag ni Alarcio sa gahom busa mahimo ni niyang bakwion bisan unsang orasa.

        P5 milyones na lay nahibilin nga bayranan sa DPWH ngadto sa Triton.  Matod ni Tacardon determinado silang mokolekta sa kinatibuk-ang kantidad ug gisalikway niyang pasangil ni Saavedra nga overpriced og P1 milyon ang matag kamera.  Karong nigawas nang Triton ug mao nay nanawag sa mga sakop sa media, mahimong masaligon nang kapanalipdan nilang transaksiyon.

        Mag-abot pag-usab sa Arangkada sa DYAB silang Tacardon ug Saavedra karong Miyerkules sa buntag.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Thursday, July 26, 2007

Arangkada for July 27, 2007

       DUTLAN PA KAHA?

 

       Human sa lima ka oras nilang makauuwaw nga siniyagitay, sinapaway ug tinulisokay sa pagbukas sa ika-14 nga Kongreso niadtong Lunes, nga nisunod sa duha ka buwan nga personalay, insultohay ug binalikasay sa ilang mga kandidato pagka speaker, ang kinabag-an sa mga kongresista wa na mopakita.  Ang unang mga sesyon sa House of Representatives nahiagom dayon sa kakuwang sa quorum, susama sa kataposang mga sesyon sa ika-13 nga Kongreso nga nakapatanggong sa mas baratong mga tambal ug ubang mahinungdanong mga balaodnon.

        Nadasig gyod tingali pag-ayo ang mga kongresista sa kadaogan ni House Speaker Jose de Venecia nga ang mga nanambong sa mga sesyon sa House niadtong Martes ug Miyerkules mas daghan lag dyutay sa 36 ka mga kongresista nga nitambong sa buwag nga aslom nga tigom nga gipatawag sa naglisod pa pagdawat sa iyang kapildehan nga si Kongresista Pablo Garcia.

-o0o-

        Tulo ra ka adlaw ang sesyon sa mga kongresista matag semana, gikan ra sa Lunes hangtod sa Miyerkules.  Ug di kinahanglan nga tibuok adlaw silang magyampungad sa luho nga hawanan sa House, nga buhong sa pagkaon, mga suluguon ug sa tanan nilang panginahanglan, kay alas-4 na man sa hapon magsugod ang ilang sesyon.

        Bugti ning bug-at nilang gimbuhaton, magdawat ang matag kongresista og P35,000 nga binuwan nga suholan, kapin sa P100,000 nga binuwan nga allowances, P65 milyones nga tinuig nga pork barrel ug ang bag-ong gisaad ni de Venecia nga dugang foreign travel allowances nga tag P1 milyon ug dugang mga kawani sa ilang district offices.

        Apan nakaako gihapon ang mga kongresista sa pagpalta.     Maghilak ang semana kon kanunay silang makakab-ot og quorum.  Kon manunga man, igo lang motubag sa roll call sa alas-4 dayon mangadto sa lounge ug di na mamalik.  Magpunsisok lang sila kon magsabod nag dugang grasya si de Venecia ug ang administrasyon.

-o0o-

        Kon wa pa kang kahibawo pilay atong gasto sa pakauwaw sa atong mga magbabalaod, palihug bahasa ni ug hilak:  Ang mga magbubuhis mogasto og P1 milyon matag senador ug laing P500,000 matag kongresista matag buwan.  Apan wa pa gyoy nakatugkad sa kinatibuk-an natong kadaot kay katunga ra sa gasto sa duha ka bay balaoranan ang ilang gipalili sa mapanagan-ong auditors sa COA.  May sukaranan ang pasangil ni Garcia nga dako kaayo og puntil si de Venecia sa pagdani sa pagpaluyo sa mga kongresista.

        Dunay bag-ong mga sugyot ang bag-ong mga sakop sa Kongreso pagsilot sa absenero nga mga magbabalaod:  (1) Laslasan ang ilang suholan; ug (2) imantala ang ilang mga ngan aron pakauwawan atubangan sa mga botante.

Ambot madutlan pa bang pating nilang mga dagway.  Ug ambot magpakabana pa bang mga botante pagsilot sa mga politiko nga ilang gitugotan nga mobuong sa ilang balaanong katungod pagpili.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Wednesday, July 25, 2007

Arangkada for July 26, 2007

       TAKDAN SA ANAK?

 

       Human sa kaguliyang pagpili sa speaker sa House of Representatives, naklaro na nganong kanunayng makasugat og lig-ong kaatbang si Kongresista Antonio Cuenco matag piniliay sa habagatang distrito sa Dakbayan sa Sugbo.  Lahi sa iyang silingan, si Kongresista Raul del Mar sa amihanang distrito, nga mas sayon nga nasublian sa katungdanan.

        Samtang si del Mar niklaro sukad sa sinugdanan nga nagpaluyo siyang House Speaker Jose de Venecia, si Cuenco nagnukus-nukos.  Gipasanginlan siya sa kampo ni Kongresista Pablo Garcia nga kaduha mopirma pagdapig nila.  Bisan ang pipila ka dumadapig ni de Venecia nagduda nga nahalin na si Cuenco sa mga Garcia.

        Ug inay barugan ang iyang nominasyon ni de Venecia, si Cuenco nikakak na hinuon ug nikumpisal pa nga nakadawat diay siyag pabor sa mga Garcia bugti sa iyang pagbarug batok sa Sugbuak bills sa Kongreso.

-o0o-

        Apan bisan unsa kasalawayon ang nabantang nga pagbubalitok ni Cuenco, di siya maoy hinungdan nga napilde si Garcia.  Naparot si Garcia tungod sa mas lisod angkunon nga kamatuoran----wa siyay numero:

·         Pilde nang daan si Garcia dihang napakyas siya sa pagkuha og igong mga dumadapig nga di kinahanglang isakripisyo ang tradisyon sa House (nga napatigbabaw sa niaging 100 na ka tuig sukad sa liderato ni Don Sergio Osmena bisan sa mga pagsuway pagpahigayon og secret balloting niadtong 1940s ug 1950s) sa pagpili sa speaker pinaagi sa viva voce;

·         Pilde nang daan si Garcia dihang kapin na lang sa 40 ka kongresista ang nitambong sa iyang gipatawag nga tigom sa bisperas sa piniliay sa House;

·         Pilde nang daan si Garcia dihang 49 lang ka kongresista ang nidason sa pagkuwestiyon sa iyang mga dumadapig sa pag-preside ni House Secretary General Roberto Nazareno sa sesyon batok sa 160 nga nibendisyon sa tinudlo ni de Venecia; ug

·         Kay pilde na man siyang daan bisan unsaon pag tan-aw, gibadlong na lang ni Garcia ang iyang kaubanan pag-nominate niya.

-o0o-

        Apan unsa may nahitabo ni Noy Pabling?  Dihang unang nipakita si kanhi provincial board member Winston Garcia sa iyang kahawod, daghang niingon nga kalayo ra niya sa kamapaubsanon sa iyang amahan.  Dihang nisunod pagsalida si Gobernador Gwen Garcia, mas daghan ang nituaw nga kalayo ra niya sa kabuotan sa iyang amahan.  Apan human nideklarar si Noy Pabling nga di modawat sa iyang kapildehan, may mga tawo nang wa kapugong sa pagpaniid nga wa na siyay kalainan sa iyang mga anak.

         Ang mosunod nga mga adlaw maoy motino kon mahibalik ba si Noy Pabling sa iyang naandang kabugnaw ug kamahigalaon bisan ngadto sa labing higpit niyang mga kaatbang.  O hingpit na bang matakdan sa iyang mga anak nga gipasanginlang naghigwaos pagtagbaw sa labing daling panahon sa way kinutoban nilang pangandoy paghakgom og dugang gahom.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Tuesday, July 24, 2007

Arangkada for July 25, 2007

          Bagahe ni Pabling

 

          Kaanugon sa talagsaong kahigayonan ni Kongresista Pablo Garcia paghimo og kasaysayan:  Ang pagkahimong ikaduhang Sugbuanong speaker sa House of Representatives 100 ka tuig human hupti ang katungdanan sa labing masilakong Sugbuanon nga si Don Sergio Osmena.   Human sa iyang kutas ug isog nga kampanya, wa gani bisan usa na lang sa iyang mga dumadapig ang nakaako pagbarug alang sa iyang nominasyon.

          Tinuod bang gibadlong ni Garcia ang iyang kaubanan sa pag-nominate niya?   Kon mao, nganong kahilakon man si Kongresista Nerissa Soon Ruiz nga nireklamo nga wa siya hatagi sa mga loyalista ni House Speaker Jose de Venecia og higayon pagbasa sa iyang sinuwat nga nomination speech?   O mas tukma ang paghulagway ni Kongresista Teddy Boy Locsin sa Makati nga mas maayo pa si Julius Caesar kay gipasud sa Senado sa Roma sa wa pa dunggaba, apan si Garcia didto pa lang gani sa banyo gibukubuko na?

-o0o-

          Ang pangangkon ni Garcia nga gipaluyohan siya sa kinabag-an sa mga kongresista nahugno sa sangpotanan sa unang botasyon sa hawanan sa House sa lima ka oras nilang nagkaguliyang nga sesyon----160 ang nipatigbabaw sa katungod ni House Secretary General Roberto Nazareno pagduma sa sesyon, 49 lang ang nidason sa kaubanan ni Garcia nga ang pagkatudlo ni Nazareno napupos na dungan sa pagkahuman sa termino pagka speaker ni de Venecia sa 13 th Congress.

          Hain na man diay ang mayoriya ni Garcia?   Taphaw ba diayng ilang suporta nga niuk-ok ug nanalaw man dihang nabasura sa way kinutobang maniobra ni de Venecia ang ilang giawhag nga "secret balloting?"   Mas gamay pa gani ang mga kongresista nga niapil sa "independent bloc" nga gitukod ni Garcia usa ka adlaw human sa iyang pagkapilde ni de Venecia:  30 ra ka sakop sa Lakas-CMD, Kampi ug LP ang giangkon nga nikuyog sa bag-ong pundok nilang Garcia ug sa iyang bag-ong pangabaga nga si Kongresista Luis Villafuerte sa Camarines Sur.

          Ug hain na man ang pasalig ni Garcia nga iyang tahuron ang bisan unsang sangpotanan sa pagpili sa sunod nga speaker?

-o0o-

          Ang mas makapahibung mao ang pagkabuakbuak sa mga kongresista sa Sugbo, Kabisay-an ug Mindanao nga unta mao na man to ang labing maayong kahigayonan pagtugpo sa ilang kadugo sa liderato sa Kongreso?   Bisan ang kasarangang mga Sugbuanon ug mga Bisaya, inay bation og dakong garbo nga usa sa ilang mga pangu dunay dakong kahigayonan nga makabuntog sa nangalisbo nang pamunoan ni de Venecia, bugnaw man sa kandidatura ni Garcia?

          Di angayng motan-aw si Garcia sa layo.   Ang gipakitang kahawod sa iyang mga liwat, nga morang nag-ihap na sa piso sa wa pa mapusa ang mga itlog, maoy nakapatumaw sa kahadlok nga gawas nga mas mobagis pa sila kon makatungkawo na siya sa gahom mahimong siya mismo gawongan sab.   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Monday, July 23, 2007

Arangkada for July 24, 2007

            PADAYONG ESKANDALO

 

            Karong naangkon gyod ni Kongresista Jose de Venecia sa Pangasinan ang ikalima niyang termino pagka speaker sa House of Representatives, gikahadlokan nga magpadayon ang naandang mga eskandalo sa mga kongresista----gikan sa ilang pagpamugos pag-usab sa sistema sa kagamhanan ug pagwatas-watas sa batakang balaod ngadto sa pagpaburot sa ilang pork barrel ug ubang way kinutoban nga mga benepisyo pagtino nga matilok ang namiyahok nang daan nga nasudnong panudlanan.

       Manguros na lang tang daan kon tinud-on gyong de Venecia ang iyang saad paghatag og P1 milyon matag kongresista aron nga makabiyahe sila sa bisan asang nasud sa kalibotan, patong sa ilang naandang gahin sa pagbiyahe, ug paghatag og dugang pundo aron kadugangan ang mga kawani sa ilang mga buhatan sa House ug sa mga distrito.   Nahadlok kong way sukaranan ang panghinaot nga kabahin lang to sa naandang bolatik ni de Venecia aron pagsipong sa boto sa bag-ong mga sakop sa Kongreso.

-o0o-

       Ang kandidatura ni Kongresista Pablo Garcia sa ikaduhang distrito sa Sugbo maoy labing seryusong hagit sa liderato ni de Venecia sukad masukad.   Klarong gihilantan si de Venecia sa kahadlok nga ang kahinog sa kasinatian ug ang kadako sa puntil ni Garcia, uban sa lapad nga diskontento sa beterano niyang kaubanan sa administrasyon, makapalukapa na gyod sa gamhanan niyang makinarya.

       Di mahigalaon ang kinutoban sa ilang panagbangga.   Si Garcia wa magpa-nominate kay di gustong manginlabot sa "sham proceedings."  Apan labing sakit nga insulto ang gibawos pagsagpa ni de Venecia sa pagpangahas ni Garcia pag-atbang niya.   Ang nihimo sa nominasyon mao si Kongresista Antonio Cuenco sa habagatang distrito sa Dakbayan sa Sugbo, suod nga higala ni Garcia.  Ang pagdason sa laing Bisaya, ang taga Samar nga si Kongresista Sharee Ann Tan, 25, labing batan-ong sakop sa House, sa nominasyon maoy nakalansang sa lungon sa kandidatura ni Garcia, 81, ang labing hamtong nga kongresista.

-o0o-

       Human napakyas si Garcia pag-asumir sa ikaupat nga labing taas nga katungdanan sa kagamhanan, unsay mahitabo sa gikatahong mga plano sa ilang pamilya sa pagdominar di lang sa politika sa lalawigan kon dili apil na sa Dakbayan sa Sugbo ug sa Malakanyang?

·         Mahitsura kaha si GSIS President ug General Manager Winston Garcia, nga gikatahong nangambisyon nga mag-mayor sa Cebu City, sa imbestigasyon nga gipasidaan sa mga loyalista ni de Venecia sa pasangil nga iyang gigamit ang kuwarta sa GSIS alang sa kandidatura sa iyang amahan?; ug

·         Madayon pa kaha ang laing anak ni Garcia pagpatuman sa iyang plano nga, tungod sa kamasaligon nga maila nang liderato sa House, paspas kaayong niburot gikan sa pagdagan pagka senador, ngadto sa paglansar pagka bise presidente, ug ngadto sa paglusad na gyod sa hingpit nga kampanya pagka presidente sa 2010?   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Sunday, July 22, 2007

Arangkada for July 23, 2007

       Comelec ni Abalos

 

       Sa kinatibuk-an, nakapasar sa Sugbuanong mga botante ang pagduma sa Comelec sa niaging piniliay sa Mayo 14.  Kini bisan dunay pipila ka kuwestiyonableng mga lakang ang pipila ka lokal nga mga opisyal sa Comelec.  Sama sa nangaging mga piniliay, mas maayo ang labok sa lokal nga Comelec kay sa ilang nasudnong mga opisyal.

        Ang eskandalo sa piniliay sa Maguindanao ug ubang mga dapit sa Mindanao nakatino nga inay makahaw-as nisamot na hinuon og kalubong sa lawom nga gahong kauwawan ang nasudnong Comelec human sa ilang pagkabulingit sa Hello Garci scandal sa eleksiyong presidensiyal niadtong 2004.

        Busa garantisado nang luna sa liderato ni Comelec Chairman Benjamin Abalos sa politikanhong kasaysayan:  Moambas, kon di man mas ubos pa, sa liderato ni Leonardo Perez atol sa martial law.

-o0o-

        Ang lokal nga mga opisyal sa Comelec nahiagom sa usa sa labing lisod nga pagsuway sa ilang pagduma sa nalangay nga iskutenyo sa Bogo sa ikaupat nga distrito sa Sugbo.  Sa sinugdanan, gipasanginlan sila sa mga abogada ni Kongresista Benhur Salimbangon nga didto kapusta sa kampo ni congressional candidate Celestino "Tining" Martinez III.  Gani, gipa-citizen's arrest pa man nilang mga sakop sa ikaduhang board of canvassers.  Apan sa kapulihay, ang mga Martinez na say namasangil sa ikatulong board of canvassers nga didto na sab dapig ni Salimbangon.

Alang sa lokal nga mga opisyal sa Comelec, ang pagtulisok sa duha ka nagkasunging pundok nila igo nang kamatuoran nga wa gyod silay gidapigan sa niaging piniliay.  Pipila ka mga tigpaniid wa hinuon mobilib.  Alang nila ang nag-usab-usab nga postura sa Comelec maoy di malalis nga pruyba nga igo lang silang moyango ni bisan kinsang makabundak og mas dakong bayad.

-o0o-

        Ang maayong relasyon sa lokal nga mga opisyal sa Comelec uban sa media napalambo tungod sa gipakita nilang Comelec 7 Director Rey Rene Boac nga kaisog sa pagpatuman sa mga lagda sa kampanya, bisan kinsa pay naig-an, ug kakugi sa pag-edukar sa mga botante sa ilang mga katungod ug katungdanan sa piniliay.

        Namantsahan hinuon ni dihang niulbo si Boac sa di makiangayong mga atake gikan sa mga komentarista nga binayran sa mga politiko nga wa malingaw sa iyang liderato.  Nakapait ni Boac kay iyang giangin ang kinabag-an sa mga sakop sa media nga, sama niya, ligdong nga nagtuman sa ilang trabaho.

-o0o-

        Wa pa ganing kapahuway sa pagtak-op sa piniliay sa Mayo 14, nalumos na sang Comelec sa pagpangandam sa piniliay sa barangay ug Sangguniang Kabataan karong Oktubre.  Kon ang kayagaw sa rehistrasyon sa mga botante ang pasikaran, hagbong nang daan ang lokal ug nasudnong mga opisyal sa Comelec.

        Kon ang Comelec ni Perez gihulagway nga di kamaong moihap, ang Comelec ni Abalos kapasanginlan nga di kamaong moumol ug mopatuman sa ilang kaugalingong mga lagda.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Friday, July 20, 2007

Arangkada for July 22, 2007

        MAPUGOS PAGTAHAN

 

        Kon itandi ang buwag nga mga imbestigasyon sa Visayas Ombudsman sa kontrobersiyal nga mga transaksiyon sa niaging 12th Asean Summit, mas sayon ang ilang nahaunang pakisusi sa surveillance cameras ug decorative lampposts kay sa nisunod nilang imbestigasyon sa mga pasangil sa kahiwian sa Cebu International Convention Center (CICC).

        Kini tungod kay ang Department of Public Works and Highways (DPWH 7) wa managana sa paghatag sa mga dokumento nga gipangayo sa graft investigators.  Gani, si kanhi DPWH 7 Assistant Director Marlina Alvizo pa ang niboluntaryo sa pagtug-an sa tinuorayng kantidad sa deco lamps nga mas dako kay sa unang nahibaw-an ni Crisologo Saavedra nga maoy nipasaka sa mga kaso atubangan sa Ombudsman.

        Ang Kapitolyo sa pikas nga bahin kuwang na lag dyutay nga makigbuno sa di pa mopagawas sa mga dokumento sa CICC.

-o0o-

        Kay wa man gyod barawa ang iyang imbestigasyon sa CICC, sukwahi sa kusganong awhag ni Gobernador Gwen Garcia nga suspensuhon siya ug ilisan og laing imbestigador, gani gipasidunggan man siya ni Ombudsman Merceditas Gutierrez sa iyang pagpaluyo ug hingpit nga pagsalig, si Acting Visayas Ombudsman Virginia Palanca-Santiago dunay gahom sa pagpugos ni Garcia pagtahan sa mga dokumento sa CICC pinaagi sa pagluwat og mga supina.

        Sa ato pa, sa gusto ug sa dili ni Garcia, wa siyay laing mahimo, bisan sa pagarpar sa iyang mga turutot nga siya ron ang labing gamhanan nga Sugbuanon, gawas sa pagtahan na lang gyod ngadto ni Santiago sa mga dokumento sa CICC, nga wa niya ipakita sa Sugbuanong mga magbubuhis atol sa taphaw niyang kuwentada niadtong Mayo.

Sa kataposan, mahibaw-an na gyod sa katawhan nganong labihang sukoa ni Garcia nga may pipila ka isog ug nagpakabana nga mga opisyal ug mga kawani sa Kapitolyo nga nangahas paghatag og pasiunang kopya sa maong mga dokumento ngadtong Saavedra ug sa mga imbestigador sa Ombudsman.

-o0o-

        Tungod sa panabang sa DPWH, nahibaw-an dayon sa Ombudsman pila nay nabayad ngadto sa mga kontraktor sa gikuwestiyon nga mga transaksiyon sa surveillance cameras ug deco lamps.  Apan salamat sa paugat ug papating sa Kapitolyo, wa pa gyod roy klarong kasayuran ang mga Sugbuanon pila nay nabayad sa mga kontraktor sa CICC ug kon pila gyod ang kinatibuk-ang gasto sa proyekto.

        Kay ang bugtong opisyal nga tinubdan sa kasayuran sa gasto sa CICC mao ra man gyod si Garcia kansang mga numero nag-usab-usab sab.  Gikan sa pagpanghambog nga ang CICC maoy labing barato sa tibuok kalibotan, si Garcia niangkon na sa kahigayonan nga ang gasto nakaabot sa ang-ang nga una niyang gihulagway nga "horrendous" (makalilisang).

        Maong di ikahibung nga usa sa labing naghinamhinam nga nagpaabot nga makuha na sa Ombudsman ang mga dokumento sa CICC mao si Saavedra, kansang banabana inanayng napamatud-an nga maoy mas tukma.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for July 21, 2007

       PAPATING  WAY SAMA

 

       Pating na ba gyod ang kadagkoan sa Department of Public Works and Highways (DPWH) nga ila lang gihapong gipadayon ang kontrobersiyal nga transaksiyon nga maoy usa sa nakapasuspenso nila sa katungdanan, gihikay lang gihapon ang ikaduhang hugna sa bayad nga ila nang giuyonan nga pugngan lang una, ug klarong gidalidali pagpalusot ang kuwarta bisan napalutsan na sila sa preventive suspension order ni Ombudsman Merceditas Gutierrez?

        Gilambigit sa makapakugang nga pagpalusot sa P15 milyones nga dugang bayad sa surveillance cameras sa 12th Asean Summit ang opisyal sa kapolisan, si Chief Inspector Gerry Leopoldo, kansang gikuwestiyon nga pagdawat sa mga ekipo mao say nakapalusot sa una ug mas dakong bayad nga P63 milyones alang sa samang transaksiyon.  Nakaseguro na ba si Leopoldo sa iyang retirement fund nga gipakauwawan na man sab, sa makausa pa, ang iyang kadagkoan nga nagsublisubli na pagtataw nga wa siyay katungod pagdawat sa depektusong surveillance cameras?

-o0o-

        Ang mas makahasol sa Sugbuanong mga magbubuhis:  Nganong nakalusot man gihapon ang bayad bisan sa kusganong pagpugong nga gipahamtang sa Visayas Ombudsman?  Di pa ba diay igo kadtong kauyonan pagpugong sa tanang nahibiling bayranan sa transaksiyon nga naumol atol sa tigom sa tanang hingtungdan----DPWH, PNP, LBP ug Triton-----nga gipatawag ni Acting Deputy Ombudsman Virginia Palanca-Santiago?

        Angayng sublion sa Ombudsman ang ilang kaugalingong mga lagda.  Mahimo ba lang diay silang bukubukuhon sa mga opisyal nga ila nang nasakpan nga nagbinuang?  Ang kapakyas pagtiwas sa nasugdan nang mga imbestigasyon maoy usa sa mga sukaranan sa pagduda sa mga magpapatigayon nga naapil sa survey sa SWS sa katakos sa Ombudsman paggukod sa mga kawatan.

Angay sang susihon ang tinuod nga papel sa Land Bank of the Philippines (LBP).  Mahimo pa silang makapanghunaw sa pagpalusot sa unang bayad, apan nganong gibuhian na man sang ikaduhang bayad?  Ug nganong gipagawas man una ang P15 milyones alang sa Triton Communications sa wa pa sila mopiyait ngadto sa Ombudsman?

-o0o-

        Usa sa nakamantsa sa imbestigasyon sa Ombudsman sa surveillance cameras mao ang gipadayag nga kaandam nilang Santiago ug kaubanan pagsugod na paggamit sa kahimanan.  Unsaon man intawon paggamit sa kapolisan ang kahimanan nga, kon ilang dawaton, tino man gyod nga makapabalhog nila sa bilanggoan (di ra ba kapiyansahan ang kasong plunder)?

        Mao ra sab ning istoryaha sa mas dakong eskandalo sa summit, ang mas mahalon nga decorative lampposts.  Si Santiago mismo nidasig sa lokal nga mga opisyal sa pagdawat ug paggamit sa taphaw nga mga suga.  Apan kinsa may mangahas paghikap sa overprices ug nangapawong nang deco lamps nga ang pagpirma pa lang gani sa program of works and estimate (POWE) nakapasuspenso na man nilang kanhi Mandaue City Mayor Teddy Ouano ug Lapulapu City Mayor Arturo Radaza?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Thursday, July 19, 2007

Arangkada for July 20, 2007

       INUTIL BATOK CHINA

 

       Ang pagpatay pinaagi sa firing squad sa kanhi direktor sa Food and Drug Administration sa China nga si Zheng Xiaoyu niadtong Martes sa buntag, samtang gipasiatab sa kagamhanang komunista nga timaan sa ilang determinasyon pagpanalipod sa kaluwas sa mga tambal ug pagkaon sa China, di makapahilom sa kalibotanong protesta batok sa mga produkto sa tambal ug pagkaon gikan sa mga pabrika sa China nga nakapatay na sa ilang kaugalingong mga molupyo ug sa mga konsumidor sa ubang kanasuran.

        Kini tungod kay ang mga krimen ni Zheng, 63, nahimo sukad sa iyang pagtukod sa ahensiya niadtong 1998 hangtod sa iyang pagkatangtang niadtong 2005.  Sa ato pa, wa nay labot si Zheng sa makamakatay nga mga tambal ug pagkaon nga nanggawas gikan sa China sa niaging duha na ka tuig.  Laing implikasyon mao nga bisan nasakpan nang pangurakot ni Zheng duha ka tuig nang nilabay, wa gihapon matarung ang industriya sa tambal ug pagkaon sa China.

-o0o-

        Ang Pilipinas nga, sama sa naandan, maoy usa sa nangiwit pagsusi sa mga produkto gikan sa China, nakabisto nag lima ka makahilong mga pagkaon ug padayong nagsusi sa laing 861 ka mga produkto apil nang cosmetics ug toothpaste.  Ang media sa Beijing, bisan kon kontrolado sa kagamhanan, niangkon nga duna pay labing menos 20 ka meat products nga padayong gibaligya bisan nakaplagan nga giduhigan sa makahilong mga kemikal.

        Mas taas ang listahan sa US:  Spinach nga may E.coli, peanut butter ug snack puffs nga may salmonella, peke nga bottled water, mga isda ug mga utanon nga gipatuskig sa formalin, toothpaste nga may makahilong diethylene glycol, peke nga mga duwaan, makahilong mga pagkaon sa hayopan ug mga ligid nga di luwas.  May pasyente nang namatay sa Panama human nakainom sa mislabeled nga tambal gikan sa China.

        Ang China nisumbalik sab dayon pinaagi sa pag-ban sa mga karne sa baboy ug manok gikan sa US nga ilang gihulagway nga duna say salmonella.  Gikahadlokang samang ban ang ipahamtang batok sa mga produkto sa Pilipinas ug ubang nikisikisi nga kanasuran.

-o0o-

        Ang Amerikanhong Kongreso nitulisok sa kainutil sa ilang FDA (Food and Drug Administration) kay 1% ray nasusi sa mga produkto sa pagkaon gikan sa China ug ubang kanasuran.  Mas masulub-on ang kahimtang sa atong BFAD (Bureau of Food and Drugs) nga karon rang semanaha nagkarakara pagsusi sa mga produkto sa China.

        Sa sulti pa sa Amerikanhong magbabalaod:  "Kinsa may nagkinahanglan sa Al Qaeda nga dali ra man diay tang palutsan og E.coli pagpatay sa atong katawhan?"  Nakapait kay ang mas gagmayng mga nasud, sama sa Pilipinas, di kapangisog batok sa higante natong silingan, niduko lang dihang gibalibaran ang gipangayo nga listahan sa gipangtak-opan nga mga pabrika sa makahilong pagkaon sa China ug nanagana pa gani paghingan sa toothpaste nga nasakpang dunay "heavy metals."  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Wednesday, July 18, 2007

Arangkada for July 19, 2007

       GASA SA KINABUHI

 

       Atubangan sa nagsakang mga kaso sa dengue sa Sugbo ug Central Visayas, sa nagkanihit nga suplay sa dugo ug sa kontrobersiya sa sistema sa pagtigom og dugo alang sa labing dinalian ug mahinungdanong mga panginahanglan, ang DYAB Abante Bisaya ug ABS-CBN Cebu mopasiugda sa lain na sang Kapamilya Bloodletting sa tibuok adlaw karong Sabado, Hulyo 21, sa upat ka mga dapit sa Metro Cebu:

·         Mandaue City Hall grounds, duol sa St, Joseph Parish, uban sa Regional Blood Coordinating Council (RBCC);

·         Gaisano Fiesta Mall sa Tabunok, Talisay City uban sa Philippine National Red Cross (PNRC);

·         EMall sa Natalio Bacalso Ave. sa Dakbayan sa Sugbo uban sa Cebu City Medical Center (CCMC); ug

·         Gaisano Mactan sa Lapulapu City uban sa Regional Blood Center (RBC) sa Department of Health (DOH).

-o0o-

        Ang Kapamilya Bloodletting ipahigayon matag tulo ka buwan, nga maoy gitumbok sa mga mananambal nga luwas nga gintang sa paghatag sa dugo, nga tukmang gihulagway nga "gasa sa kinabuhi," nga di makaapektar sa kahimsog sa panglawas.  Sa Estados Unidos ug ubang kanasuran, ang blood donors makahimo paghatag og dugo matag duha ka buwan.  Apan mas konserbatibo ang mga eksperto sa dugo sa Pilipinas.

        Human tak-opi ang tanang commercial blood banks niadtong 1995, ang mga tambalanan sa kagamhanan hingpit nang nagsalig sa mga donasyon nga dugo alang sa way kinutobang panginahanglan sa ilang mga pasyente----mga biktima sa krimen, katalagman ug seryusong mga balatian.  Gisaway hinuon ang pribadong mga tambalanan nga wa modawat sa dugo nga gi-screen na sa RBC, PNRC ug RBCC.  Gipasanginlan ang mga magpapatigayon nga nagtinguha pagpalambo sa ilang pribadong blood banks nga klarong kalapasan sa balaod nga nagdili sa pagnegosyo sa dugo.

-o0o-

        Alang sa mga wa pa gyod kasuway ni makumbinser sa paghatag og dugo, gawas sa katagbaw nga makaluwas ka og kinabuhi, niang ubang kaayuhan sa blood donation:

·         Hatagan ka og blood donation card nga molibre ug mohimong mas sayon sa imong pagkuha og dugo kon simbako ikaw o mga sakop sa imong pamilya ang magkinahanglan; ug

·         Napamatud-an na nga mas mobaskog ang imong panglawas kon kanunayng kailisan og lab-as ug bag-ong dugo ang naglatay sa imong kaugatan.

-o0o-

        Duha ka donors sa nangaging Kapamilya Bloodletting nanawag sa Arangkada gahapon:

·         Ang una niingon nga ang iyang blood donation card sa PNRC di na magamit sa ubang sakop sa iyang pamilya, kinsa gipabayad sa screening (mangayo mig katin-awan sa PNRC ning ilang lagda); ug

·         Ang ikaduha niingon nga gitipigan sa RBCC ang iyang driver's license kay wa kabayad sa screening sa duha ka bags sa dugo (ang RBCC niingon nga kapulihan og laing balidong ID ang lisensiya ug libre ang screening kon limpiyo ang dugo nga makuha).  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Tuesday, July 17, 2007

Arangkada for July 18, 2007

       Puno sa Paglaom

 

       Nganong si Chief Justice Reynato Puno nikalit man lang lang pagtumaw isip labing masaarong simbolo sa dugay nang gitinguha nga makiangayon nga kausaban ning nasura?  Naunsa mang pagka unsaa nga ang ikaupat nga labing taas nga opisyal sa nasud, nga gipaabot ra unta nga malubong uban sa iyang mga libro sa mga balaod samtang magpaabot sa mga kontrobersiya nga isang-at sa iyang hukmanan, mao na man hinuon karon ang gilaoman nga makatul-id sa makahasol nga dugay nang nagngutngot nga mga kahiwian nga inanay na lang untang gidawat sa nga hapit na mawad-i og paglaom nga kinabag-an?

Kini tungod kay, hapit sa usa lang ka pamilok, mahinangpong nakaplagan sa katawhan nga natingob ni Puno ang nagkanihit nang mga mithi ning nasura:  Kaisog, kaligdong ug katakos pagpasiugda og kausaban.

-o0o-

        Wa magnihit ning nasura sa mga isog.  Apan duna ba silay kaligdong?  Sama nga daghang ligdong.  Apan nagkurog nga nagtak-om sa kahadlok nga silay sunod nga gukdon sa mga mapahimuslanon.  Ug bisan duna untay mga isog ug ligdong, apan wa silay katakos sa pagpasiugda og kausaban.

        Gawas ni Puno.

        Di ko mangahas pagpangangkon nga nakaila ni Puno.  Apan ang iyang gipasundayag nga kaisog, kaligdong ug katakos pagpasiugda og kausaban sukad siya nakalingkod sa labing taas nga katungdanan sa Korte Suprema igo nang nakapakumbinser nako nga siya karoy labing masilakong bituon sa katumanan sa dugay nang gidamgo ug gipangandoy nga pagpatigbabaw sa kaayuhan sa kinabag-an batok sa kahakog ug kabangis sa pipila lang nga nagtungkawo karon sa gahom.

-o0o-

        Basaha ug pakpaki ang labing uwahing labok ni Puno:

·         Maisugon siyang nibarug batok sa laktod nga mga pagpamatay ug pagpanagit sa giisip nga mga kaatbang sa pamunoang Arroyo;

·         Ginamit ang kaligdong sa iyang buhatan, gipatawag ang labing dagkong haligi sa kagamhanan nga gawas nga inutil pagsulbad gilambigit pa gyod sa makauuwawng inhustisya; ug

·         Atubangan sa lapad nga bugalbugal nga sama sa naandan kutob ra sa pagarpar ang iyang summit, gipugos niyang tanang hingtungdan pag-umol sa ilang mga sugyot nga kasulbaran.

-o0o-

        Way nagpaabot og milagro sa duha ka adlaw nga summit ni Puno.  Wa say sukaranan ang labing masaligong pagtuo nga makaangkon nag hustisya ang makaluluoyng mga biktima ug nga mokalit lag tuyhad ang buslutong sistema sa hustisya.

        Apan wa say makabadlong ni Puno.  Bisan ang labing bagis nga mga berdugo sa Malakanyang di kapangahas pagtulisok niya.  Ni pagkuwestiyon sa iyang katuyoan.  Nga igo nang sukaranan sa paglaom nga mas dako ang kahigayonan ni Puno bisan sa paghunong na lang, kon di man gyod hingpit nga pagsulbad, sa lapad nga pagpangyatak sa mga balaod ug sa atong mga katungod.

        Ug sa pagpukaw pagbalik sa katawhan nga napaso na sa kapid-an og usa ka pagbudli sa ilang mga pangu.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Monday, July 16, 2007

Arangkada for July 17, 2007

        GAHONG SA COMELEC

 

        Kanus-a pa ba gyod makat-on ang Comelec?  Ang kaguliyang sa nagpadayong pagpanglista sa mga botante sa eleksiyon sa mga opisyal sa barangay ug Sangguniang Kabataan (SK) nahitabo na sa rehistrasyon sa nangaging mga piniliay, nga ang kataposan mao ang pagpanlista nga gilugwayan hangtod sa Enero karong tuiga alang sa niaging piniliay sa Mayo 14.  Bisan sa kahadlok ug mga pasidaan sa nagpakabana nga mga hut-ong katilingban, ang Comelec, nakatag-an mo, morang umang nga hinay apan determinadong niuliot na sab pagsud sa gahong nga iya na niadtong nalubngan.

        Nakapait kay samtang nawad-an nang taga Comelec sa bisan unsang kaikog ni kauwaw sa ilang mga bulilyaso, ang mga botante----labi nang mga batan-on nga sa labing unang higayon gusting mosuway pagamit sa ilang balaanong katungod sa pagpili----na sab, sama sa naandan, maoy gidakdakan sa bug-at nga palas-unon sa ka-way buot sa ahensiya nga sa makadaghan nang higayon nipakyas sa mahinungdanong tahas nga gisangon sa batakang balaod.

-o0o-

        Ang data capturing machines gipahamtang sa Comelec aron paghimong mas paspas sa pagpanlista ug paghimong mas ligdong sa listahan sa mga botante.  Ang kasayuran sa pagkatawo ug hulagway sa mga botante gawas nga ma-encode na sa computer ug matandi na sa mas dakong database sa Comelec pagbadlong sa flying voters, magamit pa gyod sa mga tagduma sa mga presinto pag-ila sa mga botante nga mopakita sa adlaw sa piniliay.

        Apan ang managkaluhang tumong sa mga makina wa matuman.  Tungod sa kanihit sa mga makina, sa kakuwang sa mga kawani nga nabansay-bansay paggamit ug sa kaigang sa mga buhatan sa Comelec nga gipunsisokan na sa gatosan ka nagdali ug nag-alingit na nga mga botante, gawas nga hinay kaayong maka-encode sa mga ngan ug mga hulagway, magkasayop-sayop pa gyod ang ma-encode nga kasayuran.  Nga hangtod sa piniliay sa Mayo 14, duna pay election officers dinhi sa Sugbo ug ubang bahin sa nasud nga napugos pagamit sa ilang kinaraan nga hard copies sa listahan sa mga botante tungod sa mas libog nga listahan nga nakuha sa ilang computers.

-o0o-

        Kon sublion ang kasinatian sa Comelec sa nangaging mga piniliay, nahibawo na tang daan unsay mahitabo inig-abot na sa kataposang adlaw sa pagpanlista karong Dominggo, Hulyo 22.  Mas daghan na sang mga botante ang di malista ug mahikawan sa ilang katungod pagpili----salamat sa pagkagapos sa Comelec sa taphaw nga teknolohiya ug sa kapakyas sa ilang kadagkoan ug mga kawani pagamit sa ilang sentido kumon.

        Kon 400 ra ka ngan ang labing daghan nga ma-encode sa data capuring machines matag adlaw, nganong di man duhaon ang shift sa mga kawani nga manlista aron madoble ang gidaghanon sa malista?  Ug kon di pa gyod hinog ang tekonolohiya, nganong di man ta mobalik lang una sa mas kasaligang manumano nga pagpanlista?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Sunday, July 15, 2007

Arangkada for July 16, 2007

NAANDANG PAGPAAWOT

 

Naanad na ta nga moduko lang ug paawot kon abusohan.  Nga kon may mangahas na pagsukol, modayon tag pasangil sa nibarug sa iyang katungod nga naghilas-hilas, nagpaka-santo ug nagdahom nga pasagdan lang sa mga gamhanan ug higante nga mapangahason niyang gibangga.

Naanad na ta nga bungulbungolan lang ang atong mga reklamo.  Nga kon paminawon na, modayon tag duda nga gi-ulog-ulogan lang ta o nagpa-papel ug namolitika lang ang atong gireklamohan.
       Naanad na ta nga luokon lang ang bisan unsang kaso nga atong ipasaka.  Nga kon makaangkon nag kaangayan, modayon tag duda nga kadugo natong huwes, o may atraso niya ang atong gikiha, o naatlan lang nga gikusi sa iyang konsiyensiya.

-o0o-

Kay mao may atong naandan, mohilom lang ta kon may mga pasangil sa kahiwian.  Modayon tag dangop sa atong naandang pagtuo, nga naumol sa way pagsusi, nga nanukad ang panagsungi kay wa maayo pagbahin ang dakong komisyon sa transaksiyon.  Kon kapamatud-an sa namasangil nga wa siyay laing interes gawas sa pagluwas sa buhis nga gibolsa sa mga utok sa palusot, moapil tag pasangil nga nagpagamit siya sa kaatbang nga mga politiko, o nahangol sa atensiyon sa media, o nalisoan lang sa maayong pangisip.

Bisan kon makapakita na og klarong mga ebidensiya nga makapalig-on sa kasong gipasaka, tihik gihapon kaayo tag pakpak.  Kay nangagi natong kasinatian nga maabot rang presyo sa namasangil ug maareglo rang kaso.  Ug kon di mapalit ang kihante, ang mga imbestigador o maghuhukom mahimo pang suburnohan.

-o0o-

Ug kay nakatilaw na man tag panggukod, o igo lang gisuginlan sa pait nga kasinatian sa atong mga kadugo o mga higala nga natsambahan na niadto, mangiyugpos na lang ta atubangan sa mga gamhanan nga gipasanginlan.  Nahibawo ta sa kamangtas sa iyang bawos, busa nganong magpabantang man nga igo lang makadugang sa kahigayonan nga maduhig?

Bisan unsa na kalig-on ang mga ebidensiya sa kahiwian batok sa higante nga gipasanginlan, di lang gihapon tang manginlabot kay atong kasinatian nagtudlo nato nga ang balaod morang bay sa lawalawa----ang langaw masangit apan ang kabaw molusot.

-o0o-

Ang atong naandan----nga panagana, kahadlok, pagduda, kakuwang sa pagsalig sa kaugalingon, kamaikugon sa mas dagko ug mas adunahan nato, ka-way bilib sa atong isigka tawo, ug ka-way alamag sa mga milagro nga mamugna sa atong panaghiusa----maoy labing dakong babag sa atong pagpakabana ug pagbarug sa atong katungod ug pagpanalipod sa atong kaugalingon.

Mao ni nakawagtang sa kagawasan sa atong katiguwangan.  Maoy gigamit sa mga langyaw pag-ulipon sa atong kaliwatan sa kapid-an ka katuigan.  Maoy gigamit sa nangaging mga naghawudhawod pagtilok sa atong katigayonan ug pagbuong sa atong kadungganan.  Ato ba lang gihapong pasagdan nga magpadayon ang bag-ong mga nagpakahawod paglugway pa sa di makiangayong kahimtang?   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com