Friday, September 11, 2009

Arangkada of Leo Lastimosa for September 12, 2009

                        LIKOY SA TELCOS

 

            Ka wa gyoy dag-anan sa mga konsumidor.  Bisan sa pasalig nga di ipasa ngadto sa katawhan ang buhis sa text messages, ang mga kompaniya sa telepono nipasidaang daan nga makakita ra gihapon silag paagi pagbunal sa dugang bayranan ngadto sa publiko.

            Ang higanteng mga kompaniya sa telepono feeling hawod na gyod.  Kay naanad na mang gipatuyangan lang sa kagamhanan, karon labihan nang makakisikisi bisan wa pa kasugdi paghigpit.  Mas nakapait mao ang paggamit sa telcos sa mga kabos.  Bisan kon ang nakapabuktot sa mga konsumidor mao ang ilang pagpaburot sa ginansiya ug, nakatag-an mo, ang naandang pagpabaya sa kagamhanan.

-o0o-

            Ang unang panagang sa telcos mao nga ang pagdili nila pagpasa ngadto sa mga konsumidor sa singko sentabos nga buhis sa matag text sukwahi sa batakang balaod.  Wa sila maghisgot sa kakabos.  Ang ila ra gyong gitataw mao nga ilang katungod ang pagpuga pag-ayo pagpabayad sa mga konsumidor kutob sa maabot hangtod nga mobusdik na pag-ayong ilang panudlanan.

            Sakto ang telcos.  Sa usa ka gawasnong merkado, ilang katungod ang pagtinguha sa labing dakong ginansiya.  Apan nahibawo tang tanan nga di makiangayon ang merkado.  Salamat sa pangiyugpos ug pakigkonsabo sa kagamhanan, gibunalan sa telcos ang makaluluoyng mga konsumidor sa mga bayranan nga wa na gyod unta kinahanglana.

-o0o-

            Kamatuoran sa merkado nga giluok sa telcos ug gilingiw-lingiwan sa kagamhanan:  Libre ang text messages.  Bisan usa ka gatos, usa ka libo, usa ka milyon, o usa ka bilyon ka text messages ang moagi sa sistema sa telcos, wa silay bisan usa ka dako nga gasto.  Ang text messages labihang gamitoya nga igo lang nikabayo sa kahimanan nga gipanday sa telcos alang sa voice calls.

            Inay librehon ang text messages, nga angay lang ug matarung, gipatongan na hinuon sa makalilisang nga pagpaginansiya sa telcos.  Bisan sa tanang lipatlipat nilang promos, ang pait nga kamatuoran nagpabilin nga ang matag text message dinhi sa ato nagpabiling tag-P1.  Usa sa kinatas-an sa tibuok kalibotan.

-o0o-

            Laing pait nga kamatuoran:  Mas tukma ang buhis sa sarisari stores sa pikas eskina kay sa higanteng telcos.  Gitakda nang arkabala sa sidewalk vendor sa Colon apan wa pa matino pila gyoy buhis sa telcos.  Gi-withhold nang daan ang income tax sa wa pa madawat sa mga kawani ang ilang suholan, apan ang telcos ray magbuot pila ray kita nga itug-an.

            Bisan ang metering system nga ipahimutang ginamit ang gisugyot nga buhis gisalikway nang daan sa telcos nga igo lang makaihap sa gidaghanon sa text messages apan di takos pagtino pila nilay tag-P1, pilay tag-P0.50, o pilay libre.  Nakalimot ang telcos nga sila ra say nanghulga nga papason ang tanang promos kon ipahamtang ang buhis.  Kon wa pa kang kabantay, gibitik ta sa telcos sa ilang kaugalingong kabuang.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com