Friday, April 16, 2010

Arangkada of Leo Lastimosa for April 18, 2010

                        Malipayon nga sayop

 

            Kon El Nino nay hisgutan, daghang malipay kon masayop ang Pagasa.  Makahahadlok man gung pasidaan ni Pagasa Visayas Director Oscar Tabada nga sa Abril mahiagoman sa mga Sugbuanon ang labing bangis nga epekto sa huwaw.  Ug nga kon nagsagunto na ta sa kainit karon mosamot pa gyong kaigang sa Mayo kay, way labot sa piniliay, maoy labing init nga buwan sa tuig.

            Apan pagsud sa Abril duha na ka kusog nga bunok sa uwan ang nibasa, sa pipila ka bahin gani nibaha, sa Sugbo ug kasilinganang lalawigan.  Samtang nagsuwat ko ini, wa igkitang adlaw ug nagsigeg habuhabo.  Nakaseguro kong wa mag-inusara sa pagpangaliya nga nasayop ang Pagasa.

-o0o-

            Sa mapa nga gipakita ni Tabada nako niadtong Pebrero, puwa ang tibuok Sugbo sa Abril.  Pasabot nga motidlom pag-ayong uwan.  Nga mangalaya ang mga umahan.  Nga moinit ang dagat nga mahimong makapatay sa mga isda sa fish ponds ug magbawng pangisdaan.  Ug nga mahulga pag-ayong mga tinubdan sa tubig.

            Gipasabot hinuong Tabada nga ang El Nino wa magpasabot nga wa gyoy uwan.  Duna gihapoy uwan matag karon ug unya.  Apan hinay ug tagsa ra kaayo.  Nga sa buwan sa Pebrero ug Marso kapin sa 80% ang kuwang sa uwan sa Sugbo.  Bisan sa kusog nga mga uwan karong buwana, nipasidaan si Tabada nga wa pa matapaking alkanse sa uwan sukad niadtong Oktubre.

-o0o-

            Maong labihan nakong lipaya pagkakita sa mapa sa NASA ug Climate Prediction Center (CPC) sa Estados Unidos.  Nga nasaksihan na sa Pilipinas ug ubang kanasuran ang labing bangis nga epekto sa El Nino.  Nga nagsugod na pagkahilis niadtong Marso.  Ug nga hingpit na gyong mahanaw sa Hunyo.  O labing dugay Hulyo karong tuiga.

            Wa hinuon ni magpasabot nga niabot nang tinguwan.  Sama sa iyang pagkuyanap nga nilungtad og pila ka buwan, sama sab ka-anam-anam ang iyang pagbiya.  Sa ato pa, uga ug igang lang gihapon.  Hangtod nga moabot ang tinguwan ug tingbagyo karong Hunyo.

-o0o-

            Kon molungtad ang El Nino lapas sa Hunyo, nipatin-aw ang CPC, maibanan ang gidaghanon sa mga bagyo sa Pilipinas ug kasilinganang kanasuran karong tuiga.  May lain hinuon silang pasidaan:  Ang El Nino mahimong pulihan sa mangtas sab niyang katugbang, ang La Nina, nga mahimong mosangpot sa lapad nga baha dayong tapos karong tuiga.

            Sa kataposang igo sa El Nino ug La Nina niadtong 1997-1998, gatosan ka tawo ang nangamatay, binilyon ka dolyar ang kadaot sa mga umahan ug kabtangan sa tibuok kalibotan tungod sa huwaw sa Asya ug Australia ug lunop sa Latin America.  Wa pa matino ang kinatibuk-ang kadaot karong tuiga.  Apan nitiyabaw nang mga mag-uuma ug mga mangingisda.  Kay bisan nagbalikbalik nang katalagman, ug bisan sa sayong pasidaan sa Pagasa, wa gihapon kaandam ang kagamhanan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for April 17, 2010

                        Misteryo sa pari

 

            Di to unang higayon nga nisud si Padre Alexander Salve sa Pacific Tourist Inn.  Diin siya namatay niadtong Miyerkules sa gabii.  Niadtong Biyernes sa hapon sa niaging semana (Abril 9), nahimo siyang pasahero sa taxi driver nga nakaagi niya sa eskina V. Gullas ug Balintawak, ang nahimutangan sa pension house, ug nihatod niya sa simbahan sa Pardo.

            Ang drayber nakaila ni Padre Salve kay parokyano siya niadto sa pari sa iyang paghimong parokya sa Christ The King sa Mandaue.  Sa wa pa nabalhin si Padre Salve sa San Lorenzo Ruiz Parish sa Tisa.  Ang drayber kumbinsido nga igo lang nipahuway ug way laing katuyoan ang pari sa pension house.

                        -o0o-

            Matod sa drayber gipasabot siya ni Padre Salve nganong niabot siya sa downtown area.  Nga nahibaw-an nang daan sa drayber kay iya mang silingan sa Mandaue ang igsuon ni Takloy, ang sinaligan nga sakristan sa pari.  Matod sa drayber ganahan si Padre Salve nga mao rang usa nga magsuruy-suroy aron makapahuway sa iyang mga gimbuhaton sa parokya.

            Gani, napasahero sab niya og kausa ang pari gikan sa SM City ug nagpahatod sa Pardo.  Ang iyang nasaksihan nga kabuotan ug kaligdong ni Padre Salve sa ilang parokya sa Mandaue maoy iyang gipasikaran sa pagsalikway sa mga pagduda nga may babayeng kauban ang pari sud sa kuwartong iyang namatyan.

                        -o0o-

            Ang kasayuran sa drayber nitakdo sa kasayuran nga gihatag sa duha ka parokyana ni Padre Salve sa Tisa ug Pardo.  Matod nila di ganahan ang pari nga matug sa iyang kuwarto sa kumbento kay sikit sa kampanaryo ug mahasol siya matag bagting sa mga lingganay.

            Nisamot ang panginahanglan sa pari og hilom nga pahuwayanan human siya ma-operahi sa iyang kasingkasing.  Gihulagway nila si Padre Salve nga ganahang mag-inusara.  Nangagpas sila nga ang pension houses maoy gidangpan aron nga makalikay sa way kinutoban nga mga panginahanglan sa iyang mga parokyano.

                        -o0o-

            Apan ang mga suki sa Pacific Tourist Inn mosulti nimo nga di ni ingon ana kahilom ni kahaom nga pahuwayan.  Ang kilas nga trapiko sa mga sakyanan ug katawhan sa palibot mas alingugngog pa kay sa kampanaryo sa parokya ni Sto. Tomas de Villanueva sa Pardo.

            Mahimo hinuong mao gyoy napilian ni Padre Salve nga haom niyang pahuwayanan.  Kinsa may makatulisok niya kon nahukman nga ang paggamit og alyas maoy makahingpit sa kagawasnon sa pagsud gawas sa pension house?  Gawas pa, nitataw si Arsobispo Ricardo Kardinal Vidal, kinsa may magbuot unsay isul-ob o di isul-ob ni Padre Salve sa iyang pagpahuway?  Ang mga pangutana mahimong matubag ra sa kapulihay.  O malubong uban sa pari.  Bisan unsa pa, di makatay-og ang simbahan.  Gawas lang kon pilion sa kaparian ang naandan nga pagtabon sa kamatuoran.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com