Arangkada of Leo Lastimosa for April 11, 2010

                        Hudlat sa Sumilon

 

            Sa di pa makabuylo si Oslob Mayor Ronald Guaren sa iyang kampanya pagpalayas sa Sumilon Bluewater Island Resort (SBIR) pinaagi sa pagpahamtang nilag makalilisang nga mga bayranan, maayo tingaling pahinumdoman siya unsa kalaksot ang isla dihang ang munisipyo pay nagduma ini.  Sa ilang pagsugod paglimpiyo sa Sumilon niadtong Oktubre 2004, ang mga kawani sa SBIR nakugang sa gidaghanon ug kalang-og sa mga basura nga nagpasad sa tibuok isla—timaan sa katuigan sa pagpabaya.

            Karon, bisan sa kapakyas sa munisipyo paghatag og tubig ni kuryente sa isla, ang Sumilon duna nay klarong kadalanan, 14 ka cottages, swimming pool, power generators, dakong kan-anan, luwas nga basurahan ug barge.  Inay pasalamatan, gusto ni Guaren nga silotan ang SBIR sa pagpalambo sa Sumilon.

-o0o-

            Ang SBIR nakasud sa Sumilon tungod sa pagtugot sa Department of Environment and Natural Resources (DENR) nga kinahanglang lab-ason matag tuig.  Marso sa niaging tuig, gipirmahan ang kauyonan, nga gipasiugdahan ni Guaren, sa hinugpong nga pagduma sa Sumilon tali sa DENR ug sa munisipyo.

            Apan niadtong Oktubre nipasar ang Sangguniang Bayan sa Oslob og ordinansahon nga nipahamtang sa SBIR og tinuig nga mga bayranan nga mokabat og P3 milyones.  Sa way pagtahud sa permiso sa SBIR gikan sa DENR nga hangtod pa sa 2011.  Ug linaktawan bisan ang komitiba, nga gipangulohan mismo ni Guaren, nga gitukod sa hinugpong nga pagduma sa Sumilon.

-o0o-

            Ang kita sa SBIR di paigo pagsuhol sa kapin sa 50 ka kawani ug sa dagkong bayranan nga gipaningil nilang Guaren ug kaubanan.  Kon way makabaraw sa kahakog ni Guaren, mahimong mapugos ang mga tagduma sa SBIR pagpamutos ug pagbiya sa Sumilon.  Kon mahitabo na, kabayran bang Guaren ang P100 milyones nga nabubo sa SBIR sa Sumilon?

            Di kabuylo ang SBIR pagpalambo sa Sumilon kay tagsa ka tuig rang ilang permiso.  Kon kahatagan og mas taas nga lugway, makadugang silag cottages nga makadani og dugang mga turista.  40% rang ilang occupany rate karon kay di kapatuyang pagpada og mga turista ang travel agencies tungod sa kanihit sa ilang kuwarto.

-o0o-

            Akong higala ang Pamilyang Alegrado nga maoy nanag-iya sa SBIR.  Takos silang manalipod sa ilang kaugalingon apan nasubo lang ko sa di makiangayon nga pagtagad ni Guaren nila.  Di malalis ang kadako sa natampo ni Consul Arcadio Alegrado, uban ang iyang hotels ug resorts sa Sugbo, Bohol ug Mindanao, sa lokal ug nasudnong ekonomiya.

            Sa iyang pagbunal sa SBIR og makalilisang nga mga bayranan, si Guaren igo lang nagtan-aw sa tumoy sa iyang ilong.  Ang mas dakong hulagway nga iyang nataligam-an mao nga ang pagpakigtambayayong sa pribadong sektor, di ang pag-apiki nila, maoy labing mahinungdanong yawe pagpalambo sa turismo sa Oslob ug sa panginabuhi sa mga Oslobanon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for April 10, 2010

                        Sentenaryo sa UV

 

            Ang University of the Visayas (UV) nagsugod isip Visayan Institute (VI) sa usa ka inabangan nga bay sa Dakbayan sa Sugbo niadtong 1919.  Apan naugdaw sa ikaduhang gubat sa kalibotan.  Sa 1946, nangabli pagbalik ang mga klase sa VI sa Argao sa habagatang Sugbo.  Dayon pagka 1947, nahibalik ang UV sa luna nga iyang nahimutangan karon sa Colon.  Sa 1948, ang VI nahimong unibersidad, ang labing una sa Sugbo.

            Si Don Vicente A. Gullas, uban ang makanunayon nga pag-abag sa iyang hamiling kapikas, si Josefina "Inday Pining" R. Gullas, naglaom nga sa kaliboan ka mga tinun-an sa VI ug UV may mamahimong mga Hari ug Rayna nga bisan di makasul-ob og mga korona kahatagan sa samang mga pasidungog.

                        -o0o-

            Wa makawang ang damgo nilang Don Vicente ug Inday Pining.  Ang ilang mga tinun-an, nga 37 ra ka buok sa ilang pagsugod 91 ka tuig na ang nilabay, nahimo nang 20,000 sa walo ka campuses sa tibuok lalawigan sa Sugbo.  Naglakip sa Gullas Medical Center sa Banilad (nga maoy nahimutangan sa Vicente Gullas Memorial Hospital, Gullas College of Medicine, College of Nursing, Gullas College of Dentistry, Tan Kim Ching Cancer Center ug ang umaabot nga Cosmetic Surgery Center).  

            Daghang mga gradwado sa VI ug UV ang nahimong mga Hari ug mga Rayna sa patigayon, politika, hustisya, arte ubang mga natad sa pangalagad sa kagamhanan ug sa pribadong sektor.  Wa silay mga korona apan gipurung-purongan sa mga pasidungog tungod sa higante nilang mga tampo ug sa kadaghan sa mga kinabuhi nga ilang nahikap.

                        -o0o-

            Samtang nangandam sa umaabot nga ika-100 nga sumad sa pagkatukod sa higante nga tigbayon sa edukasyon, ang mga anak nilang Don Vicente ug Inday Pining naglaraw sa pagpataas pa sa sukdanan sa kalamposan sa ilang mga tinun-an.  Si Dr. Jose "Sir Dodong" R. Gullas, executive vice president sa UV, naglaraw sa pagtanyag og libreng bay ug yuta alang sa tanang topnotchers sa bar ug board examinations.

            Matod ni Sir Dodong, sama nga ang UV nahimong ikaduhang pinuy-anan sa mga tinun-an, ang libreng bay ug yuta human sa ilang gradwasyon gilaoman nga makahatag nila og mas gamhanang inspirasyon sa pagpanlimbasog pagkab-ot a kinapungkayan sa ilang kalamposan.

                        -o0o-

            Si Sir Dodong ug iyang mga igsuon—silang Kongresista Eduardo R. Gullas ug Gliceria Gullas-Lucero—nadasig sa maayong mga mithi nga maoy labing mahinungdanong kabilin sa ilang mga ginikanan.

            Labi na sa panugon ni Don Vicente:  "Ug kon mamatay na ko, nanghinaot kong ang akong kinabuhi di lang usa ka sugilanon nga isugid—damgo nga haw-ang ug makalimtan.  Nangandoy kong mahimo ning pangaliya, o awit sa gugma ug kamapuslanon, nga modangilag sa kainit sa diwa sa kabos o alaot nga linalang nga may sidlak pa sa panagway sa Ginoo sa ilang kahiladman."  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com