Arangkada for July 1, 2007

       HALAD SA KAPAMILYA

 

Ang dakong piyesta sa mga serbisyo, ang way kinutobang pangalagad, ang tinuig nga Halad sa Kapamilya sa DYAB Abante Bisaya ug ABS-CBN Cebu, nahinayon ug, sa makausa pa, nakahikap og daghang kinabuhi.  Di lang ang kaliboan nga natabangan, nga kasamtangang nakalingkawas gikan sa labing batakan ug labing dinalian nilang kahimtang, kon dili hasta na sa gatosan ka mga indibiduwal ug kahugpongan nga wa managana pagtanyag sa ilang katakos sa pagtabang.
       Salamat sa tanang nakatampo sa Halad sa Kapamilya nga tibuok adlaw nga gipahigayon sa Mabolo Elem. School grounds, nga maoy usa sa labing hapsay ug malampuson sukad sa pagsugod ning higanteng kalihokan nga nahimo nang hingpit nga bantayog sa pagtinabangay sa mga Sugbuanon.
               -o0o-

Dakong opisyal sa kapolisan nga nakalili sa Halad sa Kapamilya nibanabana nga niabot og 6,000 ka mga tawo ang nagpunsisok sa nagkalainlaing mga sentro sa serbisyo nga giladlad sa dakong wanang sa Mabolo Elem. School.  Apil sa mga pangalagad nga gikuninitan pag-ayo:

·         Ang Medical Mission nga giduma sa 100 ka mga doktor ug nurses nakahatag og libreng konsultasyon ug mga tambal ngadto sa 2,000 ka pasyente;

·         Ang local ug overseas job fair nga nagtanyag og kaliboan ka trabaho sa Sugbo ug sa ubang kanasuran gidagsa sa kaliboan ka mga aplikante, niabot og 90 ang hired on-the-spot (HOTS);

·         Ang Dental Mission uban sa mga dentista ug dental van sa Cebu City Health Department nakaibot ug nakapasta sa mga ngipon sa 150 ka pasyente;

·         Ang Cebu City Veterinarian's Office ug Southwestern University nakabakuna, nakakapon ug nakahatag og shampoo ug bitamina ngadto sa 300 ka mga iro ug iring; ug

·         Mas daghan pa ang nakapahimus sa serbisyong legal sa mga abogado ug abogada sa YLAC, IBP Cebu Chapter ug UV Gullas Law School, mass feeding sa Bantay Bata 163 Cebu, masahe sa Bright Path Blind Association, reflex sa San Nicolas de Tolentino Reflexologists ug one-stop shop sa mga serbisyo sa NSO, NBI, LTO, OWWA, SSS, NLRC, Pagibig, Philhealth ug Cebu City Treasurer's Office.

-o0o-

Wa sab papiri ang pribadong mga kompaniya nga maoy nanghatag sa mga tambal, ECG ug blood sugar screening ug chest x-ray alang sa mga pasyente, pagkaon ug tubig alang sa mga boluntaryo, ug mga tolda, lamesa ug lingkoranan.  Ang kinabag-an sa mga doktor gikan sa Cebu City Medical Center ug ang nurses gikan sa UV College of Nursing.  Gipanalipdan sang mga nangapil gikan sa mga mapahimuslanon sa mga polis ug mga tanod sa Mabolo.

Labihang bunok sa uwan sa bisperas ug pagkahuman apan atol sa kalihokan labihang nindota sa kahimtang sa panahon, inabagan sa bugnawng huyuhoy ug dagkong mga punoan sa kahoy.  May nagtan-aw gyod sa ibabaw sa talagsaong pagtinabangay sa iyang mga linalang.  Hangtod sa sunod Halad!  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 30, 2007

          PAUGAT SA KAPITOLYO
 

 

        Di na mosalir ang kampanya sa lipatlipat sa Kapitolyo.    Nabayran o wa ang WT Construction sa ilang gipaningil nga P261 milyones sa pagtukod sa Cebu International Convention Center (CICC), di na malimod ni Gobernador Gwen Garcia ang pait nga kamatuoran nga moburot nang gasto ngadto sa kapin sa P800 milyones.   Ug di na katabonan sa iyang mga turutot ang mas makahasol nga kamatuoran nga sayop ang pangugat ni Garcia niadtong Mayo nga P581 milyones ray kinatibuk-ang naggasto sa CICC.

        Gawas lang kon ilang pasanginlan ang WT nga mangingilad ug bakakon.   Makaipsot lang si Garcia sa makauuwaw nga pagkabitik sa iyang nangalisbong kasaypanan (tinuyo man o dili) kon tulisukon niya si Willy Ty nga nagbuutbuot sa iyang gipangayo nga dugang bayad.   Apan di mahitabong magpatara ug mangiyugpos lang si Ty hangtod sa hangtod kay upat na ka buwan nga giyak-an ni Garcia ang iyang billing nga gisumiter niadto pang Pebrero.

-o0o-

        Di gyod diay maayong magpalabilabi og sulti.  Gawas sa panghambog ni Garcia nga mahimo silang makiha og "underpricing" tungod sa "kabarato" sa CICC, mas lisod bakwion ang iyang panganti nga di niya tugotan nga moabot ang gasto sa CICC sa makalilisang ("horrendous) nga gidak-on.   Nipasidaan pa si Garcia nga siyay unang moprotesta ug kusganong mobabag kon moabot ang gasto og P800 milyones.

        Protestahan ba ni Garcia ang pagburot pag-ayo sa gasto sa CICC ngadto sa P841 milyones?   Kusganon ba niyang babagan ang paggahin sa iyang lunod-patay nga mga alalay sa Cebu Provincial Board og dugang kuwarta aron pag-apas sa sa way kinutobang pag-inat-inat sa iyang gasto?   O modangop na sab sa pag-insulto sa iyang mga kaatbang, pagkiha sa mga nangahas pagbarug batok niya, pagpangita og laing kontrobersiya nga kahilabtan, paghakgom og laing lapok nga malabay, ug pagpanggukod ug paglisudlisod sa wa magustohing mga kawani sa Kapitolyo aron pagtabon sa iyang pagpanlipaghong?

                    -o0o-

          Samtang wa pa kapamatud-i ang mga pasangil sa kahiwian sa pagtukod sa CICC, sama sa pagpaburot sa presyo, paglaktaw sa subasta ug pagbuakbuak sa mga kontrata aron paglusot sa mga lagda, ang labing nangalisbong eskandalo mao ang kapakyas ni Garcia hangtod karon, unom na ka buwan human napabarug ang CICC, paghatag og matinud-anong subay sa kinatibuk-ang gasto sa labing dakong proyekto nga napatuman sa niaging 12th Asean Summit.  Ug si Garcia way kukaikog nga nagpabungulbungol sa sibaw na kaayong awhag nga, sa ngan sa tanang santos sa kalangitan, ipakita na palihug ang mga dokumento sa iyang kinaham nga transaksiyon.

          Nagtuo ba diay siya nga human napahilom ang Visayas Ombudsman tungod sa ilang paggukod ni Acting Deputy Ombudsman Virginia Palanca-Santiago, magpuyo ug motak-om na lang sang Sugbuanong mga magbubuhis nga maoy tinuod nga mga tag-iya sa dakong kuwarta nga way pupanagana niyang gigasto?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 29, 2007

        SI DOLING KAWATAN

 

        Si Doling lab-asera.  Kansang kinabuhi kalit lang nausab.   Kalit lang nidako ang iyang bay.  Kalit lang nidaghan ang iyang mga sakyanan.  Kalit lang nanguhong ang iyang kabtangan.   Kalit lang nilapad ang iyang mga patigayon.  Sa laktod, mora siyang nakadaog og lotto.

        Nga maoy iyang gisulti sa nanguryusong mga silingan.   Apan way nituo niya.  Way gidungog nga nakadaog og lotto sa ilang dapit.  Bisan ang labing ungo sa sugal wa kapanimaho nga may silingan silang nakatsamba, o bisan nakapingis na lang og pila ka digits.

        Maong si Doling gihabolan sa sibaw nga mga pagduda.   Diin man gyod gikan ang dako niyang kuwarta?

-o0o-

        Tungod sa iyang katigayonan, si Doling sayon rang nakadaog pagka barangay kapitan.   Bisan giprotestahang iyang kadaogan, way nakapugong sa iyang paglingkod sa katungdanan.  Nga maoy nakapatumaw sa tinuod niyang batasan.

        Daan nang gikaintapan ang iyang kayawyawan sa lab-asera pa.   Apan way nakapangandam sa kapintas niyang mamanghag dihang nakatumpi nag kuwarta.  Labaw nang way nakahibawo unsaon pagsagang ang binaboy niyang kasaba, nga di makaon bisan sa irong buang, dihang nakahupot na og gahom sa politika.

        Maong dihang nipasumbingay ang usa niya ka silingan nga kinawat ang iyang katigayonan, morang kilat sa udtong tutok ang kabangis sa pag-ulbo ni Doling.

-o0o-

        Gikunis-kunis dayon niya ang nangahas sa pagpadayag og pagduda sa iyang kaligdong:   Ginganlan niya og mga ngan, sa makantalitahong mga pung gipakauwawan, gipalihok ang tanang mga turutot aron mabuong ang kadungganan ug masuk-anong nipasaka pa gyod og kaso sa hukmanan.

        Ang iyang mga saop ug mga binatonan, nga maoy iyang gidudahang nanabi sa gipanghimaraot nga silingan, wa pasayloa sa iyang kabagis:   Gipanglungkab ang ilang personal nga kabtangan, gihulgang ipanglabay ngadto sa labing layo niyang mga baboyan ug gawas nga tangtangon sa trabaho bahala na kon ang ilang mga pamilya malunosan sa gutom taralon pa gyod sa hukmanan aron hingpit nga motagam.

-o0o-

        Ang nasugamak nga silingan nagkapuliki og panagang sa iyang pagpanggukod.   Inay pasidunggan sa iyang pagpangita sa kamatuoran, ang iyang pribadong mga negosyo giapil pag-utingkay kon duna bay bisan gamay na lang lama sa kahiwian.  Mas makaluluoy hinuon ang wa intawoy mga nahot niyang mga saop ug mga binatonan.

        Ang tibuok kasilinganan gibati og kalisang.  Nangahadlok bisan sa pagpalandong na lang sa kalbaryo nga ilang tugpahan kon simbako sila say maduhig sa iyang kalampingasan.  Maong bisan duna silay nahibaw-an ug bisan sa kamapalabilabihon na sa iyang binuhatan, tak-om nga nangiyugpos ang kadaghanan.

-o0o-

        Dihang natino nga nagkuray na sa kahadlok ang kinabag-an sa kasilinganan, nga wa nay mangisog pagtabang sa pipila nga nibarug nga iya nang napiangan, si Doling, sa labing mapahitas-ong tingog nga hinukad sa nagdagtom niyang galamhan, niangkon:

"Kawatan bitaw ko!  May mahimo diay mo?"   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Password changed

Your Yahoo! ID is: leolasty

Your password for this account has recently been changed. You don't
need to do anything, this message is simply a notification to protect
the security of your account.

Please note: your new password may take awhile to activate. If it
doesn't work on your first try, please try it again later.

DO NOT REPLY TO THIS MESSAGE. For further help or to contact support, please
see http://help.yahoo.com/help/edit/

***************************************************************
You can always change your password by doing the following:

1. Sign in to any Yahoo! service
2. Click on any "Account Info" link
3. Choose "Change Password"

If you cannot find an "Account Info" link, you can sign in to My Yahoo!
(http://my.yahoo.com) and you'll find it in the upper right corner.

[69.110.77.239]

Arangkada for June 22, 2007

MAS DAKONG KRIMEN

 

Unsa man ang mas dakong krimen:  Ang pagbutyag sa mga dokumento sa mga transaksiyon sa kagamhanan nga angayng panginlabotan sa publiko?; o ang pagtago sa maong mga dokumento?

Unsa man ang angayng silotan:  Ang pagpatigbabaw sa katungod sa publiko pagkuha ug pagtan-aw sa mga dokumento sa mga transaksiyon nga gigastohan sa ilang siningtan ug hinagoan nga buhis?; o ang pagluok sa
ilang katungod?

Unsa man ang angayng panghimarauton:  Ang pagpangisog ug pagbarug pagtug-an sa kamatuoran?; o ang pagtago ini?

Unsa man ang angayng gukdon:  Ang pagpakabana ug pagpakigbisog alang sa kaligdong?; o ang paglugpit ug pagyatak sa lehitimong katungod sa pagpanginlabot?
               -o0o-

Ang katungod sa pagpangayo sa mga dokumento sa kagamhanan gimando, gipatigbabaw ug gipanalipdan sa batakang balaod.  Kabalibaran lang kining maong katungod kon ang mga dokumento maglambigit ug makapahimutang sa kakuyaw sa nasudnong seguridad.

Sa kataposan namong pakisusi, ang mga dokumento sa pagtukod sa Cebu International Convention Center (CICC) wa maglambigit ug di makapahimutang sa kakuyaw sa nasudnong seguridad.  Hinunoa, ang padayong pagtago sa mga dokumento, atubangan sa sibaw nga awhag sa matinud-anong subay sa makalilisang nga gasto, gawas nga mosukwahi sa interes sa kinabag-an, makapahuyang pa gyod sa demokratikanhong mga institusyon nga gisandig sa determinasyon sa haring lungsod pagpahamtang sa ilang kabubut-on aron nga ang mga nagtungkawo sa gahom way laing kapilian gawas sa pagpaminaw ug pagtahud nila.

-o0o-

Sa ato pa, kon ang kaangayan pay mopatigbabaw batok sa pagpanghawod ug pangabuso, ang mga kawani ug mga opisyal sa Kapitolyo nga gipasanginlang maoy mga tinubdan sa nanggawas nga mga dokumento sa CICC di maoy angayng ilabay ngadto sa umahan sa Sudlon o sa isla sa Camotes.

Kon dili ang kadagkoan sa Kapitolyo nga nagmaniobra pagluok sa mahinungdanong mga kasayuran pinaagi sa pagkiha ug pagpanggukod sa mga nagpakabana nga mga magbubuhis maoy angayng palayason gikan sa ilang mga buhatan ug pulihan sa mas ligdong ug mas matinud-anong mga tagduma, aron ikabalhog sa mas tukmang destinasyon, ang lang-og nga bilanggoan.

-o0o-

Ang mosunod nga mga adlaw maoy motino sa katakos ang mga ahensiya pagtuman sa ilang tahas pagpanalipod sa tawhanong mga katungod batok sa mga opisyal nga hubog sa gahom:

·         Makahimo ba ang Civil Service Commission (CSC) pagpanalipod sa inosenteng mga kawani ug mga opisyal sa Kapitolyo gikan sa bangis nga panghasi sa ilang mga labaw nga inay mopasidungog nahulga sa ilang pagpakabana, o masuwawan sab sa dakong gahom ug kangil-ad sa taras sa mga politiko nga may abundang kasaysayan pagsalikway sa ilang mga lagda?; ug

·         Mangisog na bang Visayas Ombudsman pag-imbestigar sa mga pasangil sa panglaktod ug overpricing sa CICC, o padayong mahudlat sa mga kasong gipasaka batok sa ilang pangu nga si Acting Deputy Ombudsman Virginia Palanca-Santiago?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 28, 2007

       SANTIAGO TAKTAKON?

 

       Nakadawat mi og makahasol nga kasayuran nga mahimong mahinayon ang gikahadlokan sa ligdong nga mga Sugbuanon:  Ang pagkatangtang ni Acting Visayas Ombudsman Virginia Palanca-Santiago gikan sa katungdanan.  Nakatag-an mo, tungod ni sa iyang pagpangahas pag-imbestigar sa mga pasangil sa overpricing ug pagpanglaktod sa pagtukod sa Cebu International Convention Center (CICC).

        Gamhanang politiko sa Sugbo, nga wa malingaw sa kaligdong ug kaisog ni Santiago, gikatahong nirekomendar na ngadtong Pres. Arroyo sa pagtudlo og bag-ong deputy Ombudsman alang sa Kabisay-an puli sa niretiro na nga si Primo Miro.  Nga di lisod nga palutson sa Malakanyang kay si Santiago wa pa man matudlo sa katungdanan nga kasamtangan lang niyang gihuptan.  Gani, usa ra man siya sa daghang mga aplikante sa katungdanan nga mohabol unta niya og lig-on nga panagang batok sa politikanhong mga pagpanggukod.  Kay di na man siyang kapasakaan og kaso ug matangtang lang pinaagi sa impeachment.

-o0o-

        Mao ba ni hinungdan nga nikalit lang og kaungot ug kamingaw ang imbestigasyon sa Visayas Ombudsman sa kontrobersiya sa CICC?  Nga kon unsa kapaspas ang ilang pagsusi, pagpugong sa kuwarta ug pagsuspenso sa nahilambigit nga mga opisyal sa nahaunang mga eskandalo sa surveillance cameras ug decorative lampposts sa 12^th Asean Summit, mao sab kaluya, mas hinay pa gani sa umang, ang irog sa ilang pakisusi sa makalilisang nga gasto ni Gobernador Gwen Garcia sa iyang gipamugos nga labing dakong proyekto sa summit.

        Nadutlan ba gyod diay si Santiago sa pagpanghasi ni Garcia niya ug sa iyang mga sakop, pinaagi sa pag-awhag nga suspensuhon siya sa katungdanan, ilisan og bag-ong imbestigador ug pasakaan pa gyod og mga kasong kriminal ug administratiba?  Kay mag-unsa man tinuod ang katakos ug determinasyon nilang Santiago pagtuman sa ilang mga gimbuhaton kon nakakita na og mga tilimad-on nga ang ilang kadagkoan, nga gipasanginlang pahoy ni First Gentleman Mike Arroyo, nga giingon sang maoy gisandigan ron sa mga Garcia, klarong tua na kapusta sa pikas?

-o0o-

        Atong atangan kon unsay himuon ni Pres. Arroyo.  Paminawon ba niya, sama sa naandan, ang mga naglibot niyang mga opisyal nga way laing gitinguha gawas sa pagpaburot sa ilang hinakog nga mga interes?  Ang pagtangtang niyang Santiago di lang makapilde sa imbestigasyon sa CICC kon dili makaduhig sab sa nakabuylo na untang pakisusi sa ubang nangalisbong mga eskandalo sa summit.

        O magsugod na pagtikad sa iyang kabilin karong tulo ka tuig na lay nahibilin sa iyang pamunoan?  Pinaagi sa pagmatuod nga pasagdan niya ang mga institusyon sama sa Ombudsman sa pagtuman sa ilang mga gimbuhaton, bahala na kon kinsay maig-an.  Bisan maapil pang mga politiko nga nagpatuong sikit sa luwag ug way kukaikog nga niuran-uran sa iyang ngan aron pagbaraw sa bisan unsang pagsuway paglili sa ilang kahiwian.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 27, 2007

        CARLO v. JONAS?

 

        Nahadlok ko nga ang kaswal nga mga kawani sa Mandaue City Hall wa pa mahuwasi sa ilang pamaol tungod sa makabungog nilang pagpakpak ni Vice Mayor-elect Carlo Pontico Fortuna.   Kinsa maisugong nibarug pagpanalipod nila.  Gihangop nila pag-ayo ang pagsupak ni Fortuna sa gikatahong laraw ni Mayor-elect Jonas Cortes sa di na paglab-as sa ilang mga kontrata nga mapupos karong Hunyo 30, dungan sa pagkapupos sa termino sa suspendido pa hangtod karon nga si Mayor Teddy Ouano.

        Human sa iyang pasidaan nga, gawas nga makulban sa kaldero ang kaliboan ka mga sakop sa pamilya kansang inadlawng mga panginahanglan nagsalig sa suholan sa 2,000 ka kaswal nga mga kawani nga tangtangunon, mahimong masakripisyo ang batakan nga mga pangalagad sa City Hall ngadto sa mas daghang mga Mandauehanon, mahimo bang ipasabot ni Fortuna:

·         Nagdugo ba gyod ang iyang kasingkasing alang sa kabos nga mga kawani?; o

·         Igo lang nagtuman sa sugo sa iyang mga padrino sa politika?

-o0o-

        Kon si Fortuna makabuwag kadiyot sa alingugngog niyang mga dumadapig, hinaot nga makahinumdom nga suluguon siya sa tanang Mandauehanon ug di itoy sa pamilyang hingpit nang gipalagpot sa gahom.   Makahigayon sab unta siya pagpaminaw ni Atty. Magno Dionson, tsirman sa Bando Mandaue-Anak Bisaya nga nidagan sab pagka mayor niadtong Mayo 14, maayo sab tingaling iyang ipasabot nganong nagkatuiris ang ilang mga numero sa kaswal nga mga kawani sa Mandaue.   Ang 2,000 ka kaswal nga mga kawani nga gi-kampeyon ni Fortuna labihang dako og labaw kon itandi sa gidaghanon sa kaswal nga mga kawani nga giangkon ni kanhi mayor Ouano.

        Si Dionson nakapakita og suwat nga pinirmahan nila ni Ouano ug Mandaue City Human Resource Management Officer Janet Trinidad niadtong Marso 7 karong tuiga, nga nisukwahi sa sibaw nga mga pasangil sa pagpaburot sa burukrasya sa ilang way pus nga mga dumadapig ug nipahibawo nga wa rang kaabot og libo ang mga kawani sa City Hall (372 ra ang tukma nilang ihap):

·         488 ang mga kawani nga may plantilla positions; ug

·         282 ang kaswal nga mga kawani.

-o0o-

        Gipaburot ba diay ni Fortuna ang iyang mga numero aron lang paghimo sa iyang pasidaan nga mas kahadlokan?   O si Ouano maoy nisuway pagpahiyos sa gidaghanon sa iyang mga dumadapig nga gipahimutang sa City Hall aron lang pagpahilom sa pagsukitsukit ni Dionson?

        May sukaranan ang awhag nilang Dionson ug ubang nagpakabanang mga Mandauehanon ngadtong Fortuna sa pagpangayo og pasaylo sa iyang pagdupa sa gipasangil nga kahiwian sa pamunoang Ouano sa niaging siyam na ka tuig, inay nga magsugod na og supaksupak ni Cortes bisan wa pang kaasumir sa liderato sa dakbayan.

        Kon matinud-anon sa iyang pasalig pagtabang sa bag-ong mayor, di maayong magsugod si Fortuna pinaagi sa pagpanghudlat.   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 26, 2007

UGMA SA BOGO

 

Bisan nabasura ang ilang gisugyot nga pagmugna sa bag-ong lalawigan sa Sugbo del Norte, gihangop ni Celestino Martinez Jr. ang pagkatuman sa lain niyang damgo, nga iyang giduso niadtong sakop pa siya sa Kongreso, atol sa pag-umol sa makasaysayanon nga
Local Government Code, ang pagkahimong dakbayan sa Bogo.  Ug samtang ang iyang anak nga si Celestino "Tining" Martinez III maoy makapangangkon nga labing unang mayor sa Bogo City, naa sa mga abaga ni Junnie gisangon ang dakong tahas sa pagmatuod nga makaayo ang pagkaumol sa ikapitong dakbayan sa Sugbo.

Nitataw hinuon si Martinez nga mas daling mapalambo ang Bogo kon magpabilin ang ilang liderato sa ikaupat nga distrito.  Nga wa pay naproklamar nga kongresista kay
nabara pang iskutenyo.  Bisan sa pag-angkon ni Salimbangon nga pilde unta siya kon si Junnie pay nidagan, si Junnie nitataw nga nagpasubli siya pagkamayor aron mangunay pag-agak sa batan-ong dakbayan.

-o0o-

Atol sa iyang pagtambong sa Arangkada sa DYAB Abante Bisaya, gibatbat ni Martinez ang mosunod nga kaayuhan sa pagkahimong dakbayan sa Bogo:

·         Ang kita sa Bogo moburot og hangtod kaupat tungod sa mas dako nilang bahin sa internal revenue allotment (IRA);

·         Mas dako na og gahom ang mga opisyal ug mga molupyo sa Bogo sa pagpasiugda og mga proyekto nga makatubag sa ilang labing mahinungdanon ug dinaliang mga panginahanglan;

·         Ang Kapitolyo di nang kapanghilabot unsaon paggasto ang kuwarta sa Bogo, gawas lang sa pagsubli sa provincial board sa ilang budget;

·         Way suukaranan ang kahadlok nga moburot ang mga buhis kay ang motakda sa buluhisan di nang Kapitolyo kon dili ang lokal nga mga opisyal nga mas duol ug mas daling kasultihan sa taga Bogo; ug

·         Kon mapalambo nang Bogo isip sentro sa patigayon sa amihanang Sugbo ug kasilinganang mga lalawigan sa Luzon ug Kabisay-an, mas daghan nang
kahigayonan sa panginabuhi bisan sa labing gagmay nga mga Bogohanon.

-o0o-

Kon ang pagbuhat sama pa lang kasayon sa pagsulti, mahimo na untang palasyo ang tanang payag-payag.  Maong kinahanglang pamatud-an ni Martinez nga di siya kutob lang sa pasalig.  May ikapakita na hinuon siya.  Ang Bogo di na malalis nga mas malambuon pa kay sa ubang nag-unang mga dakbayan sa Sugbo.

Nakahukom na si Martinez nga ang unahon niya pagpalambo mao ang pagka trading center sa Bogo ug ang masaaron ining industriya sa turismo.  Nga katabangan pag-ayo kon mapalapdan ang ilang pantalan, matukod nang tugpahanan sa ilang silingang lungsod sa Medellin ug mosanong ang pribadong sektor sa iyang pagdapit sa lab-as nga puhonan.

Hinaot nga mahimong sentro sa bisan unsay buhaton ni Martinez ang labing kabos nga Bogohanon.  Hinaot nga samtang sayo pa di niya sundon ang kasaypanan sa nag-unang mga dakbayan pagpadaplin sa mga timawa aron magpaabot kanus-a mapiskan sa mumho sa kalamboan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 21, 2007

ABUSO SA JOB FAIR

 

Ang local job fair karong Sabado, Hunyo 23, gipaabot nga makadani na sab sa kaliboan ka mga Sugbuanon nga nangita og trabaho ug sa labing dagkong mga kompaniya nga nagkinahanglan og mga kawani sa kaliboan ka kahigayonan sa panarbaho sa Sugbo, Kabisay-an ug Mindanao.  Ipahigayon ni gikan sa alas-8 sa buntag
hangtod sa alas-5 sa hapon sa Abellana National School.

Pasiugdahan ni sa Cebu Chamber of Commerce and Industry (CCCI), nga nagtimaan sa Cebu Business Month, sa Department of Manpower Development and Placement (DMDP) sa Cebu City government ug sa DYAB Abante Bisaya, nga padayong nagsaulog sa ika-12 nga sumad sa iyang pagkatukod karong buwana.

               -o0o-

Ang job fair nga unang nahimugso sa Dakbayan sa Sugbo, ubos sa liderato nilang Mayor Tomas Osmena, Bise Mayor Michael Rama ug Labor Employment Officer Fidel Magno, karon gisunod na sa hapit tanang local government units (GUs) sa tibuok nasud ug bisan sa pribadong sektor.  Nagpabilin ni nga labing haom nga abutanan sa mga
magpapatigayon nga nagkinahanglan og mga trabahante ug sa mga aplikante nga nagkinahanglan og trabaho kay:

·         Ang mga magpapatigayon garantisadong maka-ila-ila sa gatosan ka mga aplikante nga kasagaran mas takos kay sa pipila lang ka aplikante nga makatubag sa ilang binayran nga wanted advertisements;

·         Ang mga aplikante makasumiter sa ilang mga dokumento ngadto sa mangapil nga employers nga di mahimong ilang maabot sa naandang paagi nga di mahilis ang tikod sa ilang mga sapatos; ug

·         Way bisan usa ka dako nga bayranan ang mga magpapatigayon
ug mga aplikante.

-o0o-

Ang talagsaong kalamposan sa lehitimong mga job fair nakapadasig sab sa pipila ka indibiduwal ug pundok, sa sud ug sa gawas sa kagamhanan, pagpahimus sa sitwasyon.  Gikabay-an nila ang job fair nga ang tuyo dili ang pagtabang sa mga nagkinahanglan og trabaho ug trabahante kon dili ang pagpaburot sa ilang pribadong mga bolsa.

Gawas sa pribadong mga kompaniya nga nagpabayad sa employers nga nailad sa gipagawal nga mas hi-tech apan taphaw diay nga sistema sa pagpahibawo sa ilang mga kahigayonan sa trabaho, may pipila sab ka labor employment officers sa LGUs nga nangilkil sa local employers ug placement agencies ug nagpabayad pa gyod sa kabos nga mga aplikante.

-o0o-

Ang Department of Labor and Employment ug ang Philippine Overseas Employment Administration nidasig sa mga nabiktima sa panguwarta sa job fair sa pagreklamo aron kasilotan ang mga abusado.  Apan wa pay biktima nga nakabaton og kaisog hangtod sa akong pagsuwat ini.

Silang Magno, Dicdic Reuyan sa Liloan ug ubang ligdong nga labor employment officers nasubo sa pangabuso sa pipila nila ka kauban.  Nanghinaot sila nga mas higpitan sa DOLE ang pagbantay sa mga job fair aron sa kataposan masakpan ug masilotan na gyod ang mga mapahimuslanon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 25, 2007

PAPEL SA EDUKASYON 

    

 

Kon nitakdo pa lang unta ang katakos sa kaliboan ka mga bag-ong mga gradwado sa kolehiyo ug ubang mga aplikante sa mga panginahanglan sa dul-an sa gatos ka kompaniya nga nisalmot sa labing uwahing job fair sa Sugbo, 1,800 ka mga way trabaho ang makaangkon na unta og mga panginabuhi ug makahaw-as na unta sa ilang mga pamilya gikan sa kalisod.

Apan, salamat sa dakong kang-a tali sa gitudlo sa atong mga tulonghaan ug sa aktuwal nga panginahanglan sa nagkalainlaing industriya, wa lang gihapong kaabot og 10% sa mga aplikante ang nadawat sa 81 ka mga kompaniya nga sakop sa Cebu Chamber of Commerce and Industry (CCCI) nga niapil sa ika-43 nga local job fair sa Dakbayan sa Sugbo nga gipahigayon sa Abellana National School niadtong Sabado.

-o0o-

Mas makapakugang ang kasayuran nga akong nakuha gikan ni Francis Monera, presidente sa CCCI nga maoy nihangop sa mga aplikante ug employers sa job fair:  5% lang sa mga aplikante sa nanguhong nga call centers sa Sugbo ang nakapasar sa mga pasulit ug mga pagsuway.   Sa ato pa, lima lang sa matag 100 ka bakanteng posisyon ang mabutangan og mga trabahante.

Ang ubang mga aplikante nadawat human sa tinuyong retraining programs sa Dakbayan sa Sugbo ug pribadong mga tulonghaan nga gigastohan sa pipila ka call centers.   Ang retraining di hinuon libre kay kinahanglan pa mang bayran sa makapasar nga mga aplikante pinaagi sa anam-anam nga pag-iban sa ilang suholan.

Unsa man diay kapuslanan sa upat ka tuig nga kutas, gastuso ug nakapabuktot sa mga ginikanan nga pagtuon sa atong mga tinun-an sa kolehiyo?

-o0o-

Gidasonan ni Monera ang mga sektor nga nibasol sa pagtidlom sa kalidad sa edukasyon ug sa padayong pagtanyag sa mga unibersidad sa mga kurso nga wa na mohaom sa bag-ong mga industriya.  Nisaad siya sa pag-awhag sa iyang kaubanan sa CCCI sa pagtabang pagpangita og paagi pagtapak sa higanteng kang-a.

Usa sa iyang gisugyot mao ang pagpalapad sa ilang programa pagpalambo sa katakos sa mga gradwado sa IT aron pagdani sa dugang langyawng mga kompaniya pagbubo og puhonan sa Sugbo.  Matod niya mahimong apilon na nila ang mga gradwado sa ubang mga kurso nga gamay na lag kuwang aron mohaom na sa mga panginahanglan sa lokal ug langyawng mga kompaniya.

-o0o-

Samtang way lalis sa dinaliang panginahanglan pagpalambo sa kalidad sa edukasyon, mahimong mosilaob na sang lantugi kon unsay mas tukmang papel sa edukasyon:

·        Ang padayong pag-apas sa nag-usab-usab nga mga panginahanglan sa lokal ug langyawng mga magpapatigayon?; o

·        Ang pag-umol sa umaabot nga mga lider nga may kaugalingong panghunahuna nga makahatag nila sa katakos ug kaisog paghaw-as sa katawhan gikan sa katimawa ug paglingkawas sa nasud gikan sa talikala sa pagpagawong?   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 20, 2007

OSMENA V. GARCIA

 

Si kanhi gobernador Lito Osmena may tambag sa iyang mga anak: Unya na sila moapil sa politika, unahon ang pagpalambo sa ilang mga pamilya ug pagpadagko sa ilang mga anak.   Kon tumanon sa iyang mga anak ang tambag, mahimong masaksihan nila nga hingpit nang mapapas ang pipila ka dekada na nilang pagdominar sa politika sa Sugbo. 
 Nga maayong balita alang sa mga Sugbuanon nga mahigugmaon sa demokrasya.  Kay makahatag man og kahigayonan alang sa mas ligdong ug mas takos nga mga lider kon di na gawongan ang kagamhanan sa usa lang ka pamilya.  

Ang kuyaw kon ang mga Osmena kapulihan sa pamilyang gutom, hakog ug way bisan gamay na lang tinguha paghatag og kaayuhan sa katawhan. 
          

-o0o-

Ang kanhi gobernador say gibasol sa pagtumaw karon sa mga Garcia nga wa nay pupanagana nga nihagit sa ilang kahawod ug nagbugalbugal sa nag-ung-ong nilang pagkapukan.  Kay iyang gitingob ngadto sa pamilyang Garcia ang talagsaong kahigayonan pagpaburot sa ilang politikanhon ug ekonomikanhong gahom.

Si Osmena maoy nibilin sa Kapitolyo ngadto ni kanhi gobernador Pablo Garcia (nga nakapatumaw sa 12 ka tuig nilang pagkontrolar sa Kapitolyo) ug maoy nakapahimutang ni
kanhi provincial board member Winston Garcia sa GSIS nga nakatabang pagpalambo sa ilang politikanhong panudlanan nga gikalisangan na karon bisan sa labing adunahan nilang mga kaatbang.   Maong ang mga Garcia, gikan sa pagka alalay lang, karon mao nay magsika-sika sa mga Osmena.
                      -o0o-

Usa sa mga alyado sa mga Osmena, si Bogo City Mayor-elect Celestino Martinez Jr., may iyang kaugalingong basa sa pagtidlom sa politikanhong gahom sa mga Osmena:  Ang ilang panag-unay.  Samtang nahusay nang panagsungi sa managsuong Sonny ug Lito ug sa manag-agawng
Sonny ug Serge, nagpadayon pang away nilang Sonny ug Tommy.

Ning panagsungi nilang Cebu City Mayor Tomas Osmena ug Gobernador Gwen Garcia, niingon si Martinez nga bisan ang labing lunod-patay nga mga Osmenista managana pag-abiba alang ni Tommy kay nagduda nga si Sonny tua pa kapusta sa pikas.  Nipahimangno si Martinez nga kon di maghiusa ang mga Osmena maligsan gyod sila sa bag-ong mga hawod sa Sugbo.
                      -o0o- 
  

Ang panagbangga sa duha ka gamhanang pamilya nagtanyag og talagsaong kahigayonan sa kausaban.   Maanugon lang ni kon, sama sa naandan, ang katawhan mangiyugpos ug maghinan-aw lang gihapon kinsay modaog sa bugno.  Kapuslan ni kon mapalambo ang kaamguhan nga ang katakos pagduma sa nasud ug pagpangu sa katawhan di monopoliya sa usa o duha lang ka pamilya.

Di atong obligasyon ang pagsagakay sa mga Osmena gikan sa pagkalup-og, ni ang pagtuboy sa mga Garcia sa kinapungkayan sa ilang mga ambisyon.  Kon dili ang paghakgom sa responsibilidad pag-umol sa atong kapalaran, pag-ugmad sa makiangayong tingusbawan ug pagbugtaw sa mas sanag nga ugma.  [30]   leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 24, 2007

            IMBITASYON NI GWEN

 

            Gikang nitambong sa usa ka semana nga tigom nga gipatawag sa Regional Network Group (RNG) sa ABS-CBN Broadcasting Corporation sa kaulohan, ug human magkapuliki og panagang sa iyang pagpanggukod ug pagpanamastamas, nakugang ko pagkakita sa imbitasyon gikan sa Kapitolyo sa Sugbo alang sa pormal nga pagpanumpa sa katungdanan nilang Gobernador Gwen Garcia ug kaubanan.  Di ni unang higayon nga nakadawat ko og imbitasyon gikan sa Kapitolyo.  Bisan gikiha na kong Garcia og libelo sa Barili, gidapit gihapon ko niya sa iyang pagtuki sa kontrobersiyal nga gasto sa pagtukod sa Cebu International Convention Center (CICC) niadtong Mayo 3, nga samtang abunda sa pagarpar puwerteng nihita sa mga dokumento.   Lain hinuon ang iyang gipadad-an sa imbitasyon bisan nahibawo siya asa ang akong buhatan ug ang akong pinuy-anan.

Lahi sa mas mahigalaong mga pagdapit sa wa pa siyang kahunahuna pagkiha nako, wa nay sinuwat nga pirma ni Garcia ang imbitasyon nga akong nadawat sa niaging semana.  Apan naglibog ang akong kutaw nganong patambungon man ko nila sa ilang pagpanumpa?

-o0o-

Akong nahibaw-an nga manumpa sila karong Sabado, Hunyo 30, alas-tres sa hapon, o tulo ka takna human magsugod ang ilang lab-as nga termino sa udtong tutok sa samang adlaw.   Ambot unsay hubad ini sa mga abogado, apan nagpasabot ba ni nga mabakante ang katungdanan nilang Garcia ug kaubanan sud sa tulo ka oras—gikan sa alas-12 sa udto, kanus-a mapupos ang ilang karaang termino, hangtod nga manumpa sila sa ilang bag-ong termino sa alas-tres sa hapon?

O di na mahinungdanon kanus-a sila manumpa, basta nga nasublian si Garcia og laing tulo ka tuig ug busa angay na lang kong moduko sa kamatuoran nga siyay labing gamhanang politiko sa Sugbo sa pagmatuod sa iyang mga pasangil batok nako?   O binuang ang imbitasyon nga akong nadawat ug duna lay gustong mohasol nako pagpaadto sa Kapitolyo sa higayon nga wa nay laing nagtikaw-tikaw sa social hall?

Sabta lang ko palihug.  Di lang ko katuo nga human ko niya pasanginli nga iresponsableng maglilindog ug magsisibya, kalit nga nakaamgo si Garcia nga lehitimo diay kong sakop sa media nga angayng dapiton.   O tingali way pagtugot niya ang imbitasyon ug, inigkabasa niya ini, suguon si Byron nga sama sa naandan kandadohan ang Kapitolyo alang nako?

-o0o-

            Ang tinuod mao nga gisuwat ni nako aron pagsumbong nga di ko ganahang motambong.   Kuyawan ko nga ang gikaintapang kaisog sa gobernadora mapukaw kon makalingi siya nako ug maduhig lang hinuon ang kasolemne sa kalihokan.

            Maong mobalibad kong daan.   Ug di kahadlok sa gobernadora ang hinungdan.  Duha na ka semanang nagsugod ang klase apan wa pa kong kapakita sa akong mga tinun-an sa STC.  Di mahimong isnabon nako sila karong Sabado, sa ikatulong sunudsunod nga higayon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 23, 2007

        KUROG O SUKOL?

 

        Labing bag-ong ebidensiya nga nagmatuod nga ang atong sistema sa hustisya way kalainan sa bay sa lawalawa:   Ang langaw masangit; apan ang kabaw makalusot.

·         Ang mga kawani ug mga opisyal sa Kapitolyo sa Sugbo nga gipasanginlang nipagawas sa mga dokumento sa Cebu International Convention Center (CICC) pahamtangan na og bug-at nga mga silot, gawas nga ilabay sa mga dapit nga makapalayo nila sa ilang mga pamilya ug mahimong mas lisod sa ilang panarbaho, may pipila pa gyod nga makulban sa kaldero ug magutman ang mga pamilya kay suspensuhon nga way suholan sud sa pila ka buwan; apan sa pikas bahin

·         Si Gobernador Gwen Garcia, nga nagpabungul-bungol lang sa lehitimong mga awhag sud na ron sa unom ka buwan pagpakita sa mga dokumento sa makalilisang niyang gasto sa CICC, way nakaako sa pagsilot, bisan pitik na lang sa ilong.

-o0o-

        Nganong nahitabo man ning nangalisbong eskandalo sa Sugbo sa atong panahon nga mas gamhanan na unta ang demokratikanhong mga institusyon nga gitahasan pagpanalipod sa labing batakang tawhanong mga katungod bisan sa labing kabos ug huyang nga mga hut-ong sa katilingban?

·         Tungod ba kay gagmay ug manggiuwawon ra kaayong hingtungdang mga kawani nga di kamao unsaon pagpatawag og press conference, o bisan pagpadayag na lang sa pait nilang kahimtang ngadto sa mga sakop sa media, labaw nang way kuwarta ni koneksiyon sa pagpalaban sa mga abogado ug sa mga ahensiya sa kagamhanan kon mahimo ba lang lungkabon ug ukadyangon ang pribado nilang mga kabtangan ug mahimo ba lang diay silang iwiris-wiris nga bisan asang suok na lang sa Sugbo ipanglabay?; ug

·         Tungod ba kay nasuwawan ang tanang hingtungdan ni Gobernador Garcia nga way kukauwawng nipahamtang sa iyang kahawod pinaagi sa pagpalayas sa tanang gipasanginlang nakalapas sa mga lagda sa ilang pagpuyo sa mga luna sa lalawigan ug pagpakauwaw, paggukod ug pagkiha sa tanang nangahas pagsukwahi sa iyang kagustohan?

-o0o-

        Mokuray na ba lang sab ta sa kahadlok aron nga di maangin sa bangis nga pagpanghasi?   Mohilom na ba lang sab ta ug molingiw sa makit-an nga kahiwian aron nga di gukdon sa mga kukhan sa kagamhanan?  Mohunong na ba lang sa pagpakabana ug maneguro na lang sa pagpanikay-sikay sa mas luwas nga mga panginabuhi?

        O panahon nang mangisog, mobarug, motingog, mosupak, mosukol ug mohatag og kinutoban sa luod na kaayo nga salida sa mga opisyal nga nahubog sa gahom, nagsusapinday sa pagpagawal sa ilang bag-ong kahawod, ug nanghagit og buno ni bisan kinsang wa mopakpak sa ilang pakauwaw?

-o0o-

        Kausa, ang atong pangiyugpos nakapatumaw og dul-an sa duha ka dekada nga diktadura.   Apan ang atong paghiusa ug pagpanginlabot nakapukan sa higanteng mga kawatan ug nakapabanhaw sa demokrasya.

        Hangtod nga nagpabaya ta pag-usab…  [30]   leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 18, 2007

       DI TA PALIPAT

 

       Daghan na siyang gikiha ug mas daghan na siyang giaway, apan si Gobernador Gwen Garcia padayong naglingug-lingog sa pagtubag sa makiangayong awhag sa Sugbuanong mga magbubuhis:  Mahimo bang mohatag na siya og matinud-anon ug dokumentado nga subay sa kinatibuk-an niyang gasto sa pagtukod sa Cebu International Convention Center (CICC)?

        Ang bugtong nahimo ni Garcia, nga klarong dinalidali niya nga tubag sa sibaw na kaayo nga awhag sa kuwentada dayong eleksiyon niadtong Mayo, mao ang upat ka oras nga way paniudtohay nga pagpabuhagay sa mga numero ug pangangkon nga nakadaginot pag-ayong Kapitolyo sa way pagtagad pagpakita og bisan usa na lang ka papel sa mga subasta sa mga transaksiyon nga iyang gisudlan, sa mga kontraktor nga iyang nabayran, ni sa materyales nga naggamit pagpabarug sa CICC.

-o0o-

        Nalukop na siyag panulisok sa iyang mga kaatbang o bisan sa mga nangahas lang pagsukwahi sa linya sa propaganda nga siyay bag-ong hawod sa Sugbo ug busa si bisan kinsang mosupak niya nagbudhi sa mga Sugbuanon.  Ginganlan niya silang buang, upaw ug way hibangkaagan, apan siya mismo wa pa kunsari sa tarung kabuot aron makaamgo nga iyang obligasyon—sa ato pa, wa siyay laing mahimo gawas sa pagtuman—paghatag og katin-awan sa gikuwestiyong mga transaksiyon nga iyang gisudlan.

        Nahubog na siya sa gahom.  Tungod sa tumang sarasay, wa na magtugkad ang iyang mga tiil sa yuta ug nakalimot na sa iyang tukmang luna sa kagamhanan.  Angay siyang siging-sigingon ug sabligan sa pahinumdom nga di niya saop ang mga Sugbuanon; hinunoa siya maoy ilang suluguon.  Ang mga Sugbuanon maoy iyang agawon—nga maoy nagbayad sa iyang suholan, nagplite sa tanan niyang biyahe, nagbaguod pagbayad sa tanan niyang gasto.  Ug busa, mahimo ba, sa ngan sa katarung ug kaangayan, hunungon nang luod nga salida nga morang siyay naghupot sa titulo sa tibuok Sugbo?

-o0o-

        Ang mga abogado ni Garcia nag-ulog-ulog niya nga di na siya madutlan sa mga kasong administratiba sa mga transaksiyon sa iyang unang termino tungod sa iyang pagdaog sa niaging eleksiyon.  Duna koy balita nila:  Ang posibleng pagkasuspenso ni Garcia maoy labing gamay nilang labad sa ulo; ang pagtubag sa mga kasong kriminal nga mahimong makapabalhog niya sa lang-og nga bilanggoan maoy angay nilang tukawan.

        Ang labing batakang mga pangutana sa CICC di nila mahimong lingiw-lingiwan hangtod sa hangtod:  Nganong wa may subasta ang pipila ka transaksiyon?; nganong gibuak-buak mang managsamang mga kontrata?; nganong wa man apilang P261 milyones nga gipaningil sa WT Construction tulo ka buwan sa wa pang taphawng kuwentada ni Garcia?

        Naglisod ba gyod si Garcia pagtubag ning mga pangutanaha?  Nga nalukop na siya pagpanghagad og bugno ni bisan kinsa aron lang di matuki ang iyang kapakyas paghatag og kuwentada sa kuwarta nga di iya?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 17, 2007

       KABILIN NI CHOY     

 

       Pagkahibawo nako nga magsaulog si Choy Torralba, usa sa labing inilang komentarista sa Sugbo, sa ika-25 niyang tuig sa pagpanibya karong buwana, wa kong kapugong sa akong kaugalingon paghinumdom sa radyo sa Sugbo niadtong 1984, ang tuig sa pagsugod sa akong kinabuhi isip magsisibya.  Maguwang og duha ka tuig si Choy nako sa radyo, apan managsama ang mga kahimanan nga among gigamit.  Nga, kay pulos pa man mi aktibo sa radyo karon, makasulti sab si Choy ninyo nga lahi na kaayo sa kahimanan sa pagpanibya karon.

        Di kabayran og salapi ang kahinam sa labing una namong pagtingog sa radyo.  Niadtong higayona, ug tingali hangtod karon, daghan ang gustong mahimong magsisibya bisan way suhol; sa kaso sa blocktimers, mao pa gani mobayad aron lang makatingog.  Dunay mga kabilin nga di kahulipan bisan sa labing bag-ong mga teknolohiya.

-o0o-

        Labihang dagkoa sa tape recorders sa una.  Kausa, nag-cover mig transport strike nga nilungtad nag pila ka adlaw.  Nakighinabi mi ni anhing Ben Semilla sa Puvoc (Public Utility Vehicle Operators of Cebu), usa sa nangu sa welga, nga wa kakita sa iyang nawong kay natabonan sa higanteng cassette recorder ni anhing Roger Solante.

        Mas dagko ang recorders nga gigamit sa DYLA.  Napugos mig baswat sa Nagra human pahibaw-a nga magamit sa emergency broadcasts kon maguba sa bagyo ang among studio, gawas nga gigamit sa audio recordings sa shooting sa Hollywood.  Inig-abot namo sa press conferences nga magbaguod sa mas gamay apan bug-at sang Uher, moingon dayon si Noy Fred Espinoza, "Sugod na ta kay abot nang jukebox."

-o0o-

        Wa pay cable TV sa una.  Gawas sa pipila ka bay nga may satellite dish, ang kinabag-an sa mga Sugbuanon nga mahiligon sa NBA nagpanon sa kan-anan nga Boulevard duol sa Kapitolyo aron motan-aw sa duwa nilang Larry Bird sa Boston Celtics ug Magic Johnson sa Los Angeles Lakers.

        Ang tinubdan sa mga balita gikan sa ubang bahin sa nasud ug sa kalibotan mao ang saba kaayong telex machine sa Philippine News Agency (PNA) ug ang sagarak kaayong sibya sa BBC (British Broadcasting Corporation) ug VOA (Voice of America) sa shortwave radio.

-o0o-

        Karon duna nay MP3 recorders nga sama kanipis sa papel.  Makahimo ka na pagtan-aw sa balita sa CNN sa imong cell phone.  O magpaabot na lang bahaan sa mga balita nga mahipos sa news readers nga ihatod sa imong PC o PDA.

        Wa pay nahibawo unsay dagway sa pagpanibya kon modominar nang Internet, VoIP, podcasts, audio ug video streams, You Tube ug Wikipedia.  Apan wa tingali molalis nako nga ang niaging 25 anyos sa pagpanibya sa Sugbo nahimong mas buhi ug mas mabulukon tungod ni Choy.  Haligi sa industriya.  Tinuod nga higala.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 16, 2007

          KASAYSAYAN SA AWAY

 

          Kon subayong kasaysayan sa Sugbo, mahimong makaginhawa kag luag o mapugos pagduko sa pait nga kamatuoran, nga di diay ni maoy unang higayon nga nagkaaway ang gobernador sa lalawigan ug mayor sa dakbayan.   Ang naabtan sa mga batan-on mao rang panagsungi nilang kanhi gobernador Vicente dela Serna ug Mayor Tomas Osmena.  Apan nagkabangga sab diay silang anhing mayor Serging Osmena ug ang nakapuli niyang mga gobernador.

          Ug sama sa giawayan nilang Mayor Osmena ug Gobernador Gwen Garcia karon, yuta sab maoy pabilo sa nangaging mga bugno:

·        Matod ni kanhi provincial board member Leonardo "Boy" Enad, nasuko si Serging dihang si anhing gobernador Osmundo Rama nisuway pagbawi sa luna nga gihatag sa Kapitolyo ngadto sa dakbayan; ug

·        Segun pang Cordova Mayor-elect Adelino Sitoy niulbo sang away dihang si kanhi gobernador Rene Espina nibabag sa pagsuway ni Serging pagdonar sa tanang luna sa lalawigan nga nia sa sud sa dakbayan ngadto sa Cebu City Hall.

-o0o-

          Nagduda hinuon si Cebu City Councilor Gabby Leyson kon yuta ba gyoy tinuod nga hinungdan sa away nilang Tommy ug Gwen.  Matod niya kon sinsero pa lang silang duha sa pagbinayloay og yuta aron nga di mapapahawa ang kaliboan ka mga pamilya nga nagpuyo sa mga luna sa Kapitolyo, mahinayon gyod unta ang transaksiyon bisan pa sa pasidaan ni Bise Mayor Michael Rama nga maalkanse ang dakbayan.  Nangagpas si Leyson nga mahimong nakahukom na lang gyod ang mga Garcia sa hingpit nga pagsakmit sa politikanhong liderato sa tibuok Sugbo.  Ug nakita nila nga si Mayor Osmena na lay nahibiling babag sa ilang tinguha.

          Si Ribomapil "Dodong" Holganza Sr. nideklarar nga nisawop nang mga Osmena ug nisubang nang mga Garcia.   Matod niya nga human nilang Tomas, Serge, Sonny ug Lito, wa nay laing Osmena nga makapuli.  Lahi sa mga Garcia nga, bisan pa kon ma-speaker na si Congressman-elect Pablo Garcia ug modayon pagdagan og nasudnong katungdanan si Gwen sa 2010, daghan pang makapuli nila—ang managsuong Pablo John, Winston, Byron ug Nelson ug ang mga anak ni kanhi mayor Alvin Garcia.

-o0o-

          Silang Enad, Sitoy, Leyson, Holganza ug Mandaue City Vice Mayor-elect Carlo Pontico Fortuna maoy mga dinapit sa sinemanang Kapamilya Media Forum sa DYAB Abante Bisaya ug Sky Cable matag Biyernes sa SM City Entertainment Plaza.   Namalihug mi nila pagkutlo sa mga pagtulon-an sa kasaysayan nga maggamit paghusay sa bag-ong panagsungi.

          Si Holganza nipasalig nga di makadaot ang away nilang Tomas ug Gwen—sama nga nakapalambo sa demokrasya sa Sugbo ang awayng Don Sergio Osmena batok Don Vicente Sotto, Serging batok Cuenco ug Serging batok Durano.  Samtang silang Sitoy ug Fortuna, nga pulos abogado, nagkauyon nga wa kinahanglanang usbon ang konstitusyon aron makabotar pagbalik ang taga dakbayan sa piniliay sa lalawigan.   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 15, 2007

        KUROG NI TRILLANES

 

        Usa sa nakahimong senador ni Antonio Trillanes IV mao ang kahiktin sa panglantaw ni Pres. Arroyo.   Hugot nilang gisupak ang mga petisyon ni Trillanes niadto nga makagawas gikan sa bilanggoan aron nga makakuyog sa iyang kaubanan sa Genuine Opposition (GO) pagpangampanya sa nagkalainlaing bahin sa nasud.   Nga lisod sabton tungod sa pagtugot nila nga makagawas silang kanhi senador Gringo Honasan ug kanhi MNLF Chairman Nur Misuari nga nag-atubang sab og susamang mga kaso.

        Gawas sa pagpagawas nila sa bilanggoan, ang nagbubalitok ug kadudahan nang baruganan nilang Honasan ug Misuari atol sa kampanya nakapalig-on sa pagduda nga gigamit sila sa administrasyon paglawgaw sa oposisyon sa piniliay niadtong Mayo 14.   Ang pagpabilin ni Trillanes sa bilanggoan nakapakumbinser sa kinabag-an sa mga botante nga mas matinud-anon siya kay sa duha ka gipaboran nga mga sinumbong.

-o0o-

        Nakatabang sab ni Trillanes ang pagpa-kyut-kyut sa iyang kaubanan sa GO sa dayong tapos sa campaign period.   Ang mga nag-una sa surveys sa SWS ug Pulse Asia nihunong na pag-atake ni Arroyo uban ang panghinaot nga mosamot pagburot ang ilang mga boto kon makuha ang pagpaluyo sa mga dumadapig sa administrasyon.   Apan si Trillanes hangtod sa kataposang gutlo sa iyang hinigpitan nga mga pamahayag gikan sa bilanggoan way lipud-lipod sa iyang panganti pagpalagpot ni Arroyo sa Malakanyang tungod sa lapad nga panikas ug pangurakot.

        Maong gikan sa iyang pagpangiwit sa unang mga adlaw sa kampanya, ug bisan sa kakabos sa iyang kampanya, nga giduma lang sa pipila niya ka mga kadugo ug mga higala nga way katakos sa paglibot sa tibuok nasud, si Trillanes inanay nga nikatkat paduol sa winning circle.   Maong ang iyang pag-okupar sa ikasiyam nga luna sa exit poll nga gihimo sa Pulse Asia alang sa ABS-CBN niadtong Mayo 14, samtang nakapakugang sa kadaghanan, gipaabot nang daan sa iyang kaubanan sa GO ug bisan sa mga tagduma sa Team Unity (TU).

-o0o-

        Iniglingkod ni Trillanes sa Senado sugod karong udtong tutok sa Hunyo 30, magsugod ang mas dakong labad sa ulo sa administrasyon.   Nga ilang kalikayan kon panaminan ang higante nilang kasaypanan sa niaging kampanya.  Kay kon padayunon pagtanggong si Trillanes, mamahimo siyang labing unang senador sa kasaysayan nga mag-alagad sa katawhan gikan sa bilanggoan:   Paggawason lang aron pagtambong sa mga sesyon sa Senado aron ibalik ra sab pagbalhog sa iyang selda diin, segun sa iyang abogado, di siyang kaligoy ug way laing mahimo gawas sa pagpanday sa iyang gisaad nga mga balaodnon pagsumpo sa pangurakot sa militar ug sa sibilyan nga kagamhanan.

        Apan kon di na babagan ang paglingkawas ni Trillanes, ug hatagan nag higayon nga gawasnong makatuman sa iyang mga gimbuhaton, may kahigayonan nga makita sa katawhan nga di siya sama kaligdong ni katakos sa didto pa sud sa bilanggoan.   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com